onderwijsethiek.nl

Sinds 2006 hebben de universiteiten hun onderwijs geïntensiveerd. Men bood studenten per cursusjaar méér contacturen zodat ze harder en effec­tiever zouden studeren en zodoende minder studie­vertraging zouden oplopen. Maar het is de vraag in hoeverre dat intensieve onderwijs houdbaar is, gezien de komende bezuinigingen. Zie bijvoorbeeld het sombere plaatje dat de Erasmus­universi­teit na Prinsjesdag 2024 schetste. Daar komt bij dat er sinds enige jaren door de universitaire onderzoekers in den lande gepleit wordt voor een slimmere indeling van het academisch jaar, zodat er méér tijd wordt vrijgemaakt voor de vervulling van de universitaire onderzoekstaken. Onlangs werden in Erasmus Magazine (20/2/2025a, 20/2/2025b) de contouren van de Rotterdamse plannen bekend­gemaakt.
Uitgangspunt daarbij is kennelijk dat het wettelijk kader voor het hoger onderwijs niet mag worden aangetast: het academisch jaar loopt van 1 sep­tember t/m 31 augustus en de studielast per cursus­jaar bedraagt nog steeds 1680 uur. Dat is 60 studiepunten ad 28 uur, oftewel 42 weken ad 40 uur voor de gemiddelde student. De betere student is dus minder en de zwakkere student is dus méér tijd kwijt om het programma te doorlopen.
Als ik het goed begrijp, gelden voor de Rotterdamse faculteiten met ingang van het academisch jaar 2026-2027 de volgende randvoorwaarden waarbinnen ze moeten opereren: (a) het academisch jaar telt maximaal 32 onderwijsweken, gerekend vanaf de officiële opening van het academisch jaar; en (b) er is een onderwijs- en tentamenvrije periode van minimaal zes weken, verdeeld in een kerstreces (minimaal 2 weken) en een zomerreces (minimaal 4 weken).
Opmerkelijk is dat er geen randvoorwaarde is vastgesteld met betrekking tot het minimale aantal onderwijsvrije weken dat studenten kunnen benutten voor het voorbereiden en afleggen van tentamens en herkansingen. Het theoretische maximum ligt op (32 +) 20 weken, namelijk als de recesperioden desgewenst benut kunnen worden voor het voorbereiden van tentamens of herkansingen. Maar dat kan alleen als de herkan­sings­tentamens niet in juli maar in augustus geprogrammeerd zouden worden. Het absolute minimum ligt, lijkt mij, op (32 +) 12 weken, want de gemiddelde student heeft recht op een studeerbaar programma van 42 veertigurige weken plus een kerstvakantie van twee weken. Het beleidsmatige optimum zal dus ergens tussen (32 +) 20 en (32 +) 12 weken liggen.

Fouad L. is op 21 februari 2025 veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. De rechters hebben gesproken. NU wordt het tijd dat de faculteit eindelijk het masterdiploma Geneeskunde toekent, waarop Fouad L. al twee jaar zit te wachten. Onderstaande tekst heb ik naar Erasmus Magazine gestuurd, als reactie op hun nieuwsartikel over het vonnis.
Fouad was een hoogbegaafde student, behept met een functiebeperking in het autistisch spectrum. Voorjaar 2023 werd zijn diploma ‘on hold’ gezet, hoewel hij alle 180 studiepunten op zak had. Dat werd noodzakelijk geacht omdat de faculteit, gezien een taakstraf van veertig uur voor dieren­mishandeling, twijfels koesterde over zijn geschiktheid voor het artsenberoep. Maar die vermeende noodzaak is komen te vervallen door het rechter­lijke vonnis van 21 februari 2025, want door dat vonnis is een medische beroepsloopbaan afdoende geblokkeerd. Indien hij als medische zorg­verlener wil werken, moet hij zich immers laten inschrijven in het BIG-register. Daartoe is niet alleen het masterdiploma, maar ook een geldige Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) vereist. Die Verklaring wordt aangevraagd bij de screeningsautoriteit Justis (ressorterend onder het Minis­terie van Justitie), op basis van het screeningsprofiel “Gezondheidszorg en welzijn van mens en dier.” Gezien zijn huidige strafblad, is de kans nihil dat die Verklaring wordt afgegeven. De faculteit heeft dus geen reden om het masterdiploma nog langer te blokkeren.
Door zijn lange gevangenisstraf bestaat er geen risico dat hij binnen afzienbare tijd in contact met patiënten komt. En mocht hij daarna toch een medische loopbaan op het oog hebben, dan zal hij in elk geval nog een lang bijscholingstraject moeten doorlopen voordat hij kan worden in­­geschreven in het BIG-register. Dus geef hem NU eindelijk zijn masterdiploma, waarop hij al twee jaar zit te wachten. Zodoende wordt een humane basis gelegd voor de toekomstige re-integratie van deze voormalige EU-student in de Nederlandse samenleving.

In vergelijking met de wettelijke regels, vastgelegd in de WHW, hanteert de Universiteit Utrecht (UU) een zeer restrictieve herkansingsregeling. De WHW schrijft namelijk voor dat de faculteiten in hun onderwijs- en examenregeling (OER) bepalen hoeveel keer per jaar een tentamen door een student mag worden afgelegd (artikel 7.13, lid 2j). Maar in de Utrechtse regelingen geldt in principe dat een tentamen niet meer dan één keer per academisch jaar mag worden afgelegd. Herkansingen worden dus in principe niet toegestaan. In plaats daarvan kent men het verlengde tentamen: slechts diegenen die binnen de cursus (onderwijseenheid) aan de gestelde inspanningsverplichtingen hebben voldaan én minimaal een vier (als eindcijfer op een tienpuntsschaal) hebben gescoord, mogen door deel­name aan het verlengde tentamen aantonen dat ze alsnog aan de tentameneisen voldoen. Wie deze drievoudige horde niet weet te nemen, moet de cursus (onderwijseenheid) volgend jaar opnieuw doorlopen.
Januari 2025 heeft de studentengeleding uit de Universiteitsraad wederom laten weten dat zij deze Utrechtse herkansingsregeling onredelijk vindt (DUB 14/1/2025). Zij draagt daartoe ettelijke argu­menten aan, maar één argument laat zij ongenoemd. Namelijk dat deze draconische her­kansings­regeling onverenigbaar is met de uitgangspunten van de selectieve propedeuse.
Wie (bovenop de eventuele vrijstellingen) minder dan 45 van de zestig studiepunten van het selectieve propedeusejaar haalt, die wordt uit de Utrechtse opleiding verwijderd. Zo’n opzet van het Bindend StudieAdvies (BSA) is wettelijk toegestaan mits de faculteit “zorgt voor zodanige voorzieningen dat de mogelijkheden voor goede studievoortgang zijn gewaarborgd” (artikel 7.8b lid 3 WHW). Aan wat voor soort voorzieningen moeten we dan denken? Deze wettelijke bepaling stoelt op het uitgangspunt dat iedere student een eerlijke kans moet krijgen om de individuele studielast (uitgedrukt in benodigde studie-uren) te verzetten die gemoeid is met het behalen van de gestelde BSA-norm. Daartoe moet men studenten de mogelijkheid geven hun studiebelasting te optimaliseren door hun individuele studielast optimaal te spreiden over het propedeutische jaar (gerekend vanaf 1 september tot aan de datum van het Bindend StudieAdvies). Studenten moeten dus de mogelijkheid krijgen om, niet gehinderd door de knellende voorwaarden van de verlengde tentaminering, sommige cursussen (onderwijseenheden) pas later in het studiejaar af te ronden. Ergo: in het licht van de wettelijke eis aangaande de studeerbaarheid van het selectieve propedeuseprogramma, is de draconische her­kansings­regeling van de Universiteit Utrecht niet verenigbaar met de stevige BSA-norm (45 punten) die door haar gehanteerd wordt.

Donderdag 30 januari 2025 was de vierde en laatste zittingsdag van het strafproces tegen Fouad L, de Erasmusschutter. Op vrijdag 21 februari zullen de rechters van de Rotterdamse arrondissementsrechtbank gedrieën vonnis wijzen.
1. De Officier van Justitie beëindigde het requisitoir met zijn strafeis: een celstraf van dertig jaar, in combinatie met een gedwongen TBS-behandeling van ongemaximeerde duur, gevolgd door streng GVM-toezicht door de Reclassering. Wat ongenoemd bleef was de mogelijkheid (of onmogelijkheid) van het opleggen van een beroepsverbod, zodat hij niet meer als arts zou mogen werken. In dat geval zou hem alsnog het masterdiploma kunnen worden uitgereikt, hetgeen zijn latere reïntegratie in de maatschappij zou vergemakkelijken.
2. In haar pleitrede verzette mr. Marlin Nolte (SKE Advocaten) zich niet tegen de geëiste TBS met dwangverpleging, Zij wees erop dat de psychiater van het Pieter Baan Centrum tijdens de zitting heeft opgemerkt dat haar cliënt toentertijd “verminderd tot sterk verminderd toerekeningsvatbaar” was. Gezien de ernst van de stoornis in het autistisch spectrum en de daaruit voorvloeiende beperkingen, sluit zij zich aan bij het advies van de deskundigen dat de TBS met dwangverpleging zo snel mogelijk moet beginnen. Daarom zou zij een levenslange gevangenisstraf faliekant afwijzen, want in dat geval zou haar cliënt pas ná de eventuele beëindiging van de celstraf voor behandeling in aanmerking komen. Maar anderzijds acht zij de gevangenisstraf van dertig jaar veel te hoog, die door de OvJ geëist wordt om de afschuwe­lijke eigenrichting van de verdachte te vergelden.
3. In dat verband is het verwonderlijk dat de advocaat geen verzachtende omstandigheden heeft aangevoerd. Het is deze week bekend geworden dat de faculteit al het mogelijke gedaan heeft om te voorkomen dat haar cliënt zijn masterdiploma zou behalen. Toch hebben alle examinatoren van de masteropleiding hun tentamencertificaat zonder voorbehoud ondertekend, ten bewijze dat deze student volgens hen alle 179 studiepunten gehaald heeft en dus aan de exameneisen voldaan heeft. Zelfs het 180e studiepunt is zonder morren vrijgegeven door de lokale toetsingscommissie Longitudinale Beoordeling Professionaliteit. Toen de diploma-uitreiking aanstaande was, heeft de examen­commissie lopen bedelen bij de Inspectie Gezondheidszorg: gelieve ons in te lichten inzake eventuele “meldingen over crimineel of onprofessioneel gedrag” op grond waarvan we hem het diploma zouden kunnen ontzeggen [Reflectierapport Casus Fouad L, p.32]. Uit­eindelijk lekte het parket van de Rotterdamse arrondissements­rechtbank (het O.M. dus) een antecedentenrapportage die voor de examen­commissie het alibi vormde om deze student aan te pakken op grond van een justitiële veroordeling wegens dierenmishandeling (een taakstraf van 40 uur).
4. Er waren dus voor de advocaat substantiële redenen om te vermoeden dat de examencommissie onrechtmatig heeft gehandeld jegens de student Fouad L. en dat haar cliënt zich met recht tekortgedaan heeft gevoeld door de faculteit: was de examencommissie eigenlijk wel bevoegd deze student wegens vermeende beroepsongeschiktheid (en in concreto op grond van mishandeling van huisdieren) het diploma te ontzeggen terwijl hij alle studiepunten op zak had? Waarom heeft de advocaat deze bizarre acties van de faculteit niet als verzachtende omstandigheden aan de orde gesteld? En waarom heeft die eerste advocaat (die voorjaar 2023 door de student in de arm was genomen om de weigering van het diploma aan te vechten) haar cliënt niet geholpen om per omgaande een beroepsprocedure bij het lokale College van Beroep voor de Examens op te starten?

Op de eerste dag van het strafproces, omstreeks half-elf, sprak de opperrechter tot David (de verdachte van hoogverraad): Gezien de grote schade die u heeft aangericht – een paleis in gruzelementen – achten wij het niet onbegrijpelijk dat onze vorst heeft besloten de beloofde berg goud niet aan u uit te keren.
In de middag van de tweede zittingsdag diende de koning zijn claim in voor het leed dat hem door David was aangedaan: 412 duizend en 475 dukaten, 11 stuivers en 4 centen. Maar David, de herdersknaap, moest hem dat schuldig blijven. Hij bezat geen rooie cent.

Erasmus Magazine (24/1/2025) bericht dat prof. dr. Stefan Sleijfer (bestuursvoorzitter van het Academisch Ziekenhuis en decaan van de faculteit Geneeskunde) op dinsdag 28 januari een slachtofferverklaring zal voorlezen in het kader van het strafproces tegen de voormalige masterstudent Fouad L. Dat doet mij denken aan de parabel van de herdersknaap David.
Er was eens een koning. Die woonde in een glazen paleis, maar hij was niet blij. Zijn land werd geteisterd door een ontzaggelijke reus, die Goliath heette. De koning had een berg goud uitgeloofd aan diegene die erin zou slagen Goliath te verslaan. Ziedaar: er was een arme herdersknaap, die David heette. Hij had geen mooie kleren aan maar hij was voor leeuwen en beren niet bang. Hij hoorde de oproep van de koning en hij ging in training, tien jaren lang. Uiteindelijk voelde hij zich sterk genoeg om het tegen Goliath op te nemen. Hij nam zijn werpslinger, hij daagde Goliath uit en versloeg hem. De volgende dag ging hij naar het glazen paleis van de koning en eiste zijn beloning op. De koning was heel blij dat de reus onschadelijk was gemaakt, maar de beloning gaf hij niet. David was immers een arme herdersknaap en hij had geen mooie kleren aan: gouden bergen zijn slechts weggelegd voor prinsen van koninklijken bloede. David werd bleek van woede. Hij greep zijn werpslinger en schoot het glazen paleis in gruzelementen. De koning weende zeer. Gelukkig werd hij opgevangen door de Slachtofferhulp en het kwam allemaal weer goed. De koning verkocht één van zijn gouden bergen en dat was genoeg om het paleis weer in oude glorie te laten herstellen. En wat gebeurde er met David, die dappere herdersknaap? Hij werd in de koninklijke kerkers gegooid. Hij zat daar levenslang op beschuldiging van hoogverraad.

Dit jaar verschenen er 29 blogberichten op Onderwijsethiek.nl. De inhoudsopgave tref je HIER aan. Het merendeel van deze blogberichten was gewijd aan de onderwijsrechtelijke en onderwijsethische aspecten van de zaak Fouad-L. Hij studeerde van 2013 tot 2023 geneeskunde aan de Erasmusuniversiteit te Rotterdam. En dat is uitgemond in een drievoudig moorddrama op 28 september 2023. De primaire aanleiding was dat de examencommissie geweigerd had hem het masterdiploma toe te kennen, waarmee hij de hoedanigheid van Basisarts zou hebben verworven. Het strafproces tegen Fouad L. begint op 27 januari aanstaande. Wat weten we tot nu toe over zijn studieloopbaan?
Lees verder … (PDF)

Hieronder poneer ik vier stellingen over leermiddelen­beleid, in aansluiting op een eerdere terminologische notitie en een recent blogbericht over ‘the 4th domain of Educational Objectives’.
1. Initiële versus remedial leermiddelen. Het spreekt vanzelf dat een onderwijsinstelling ervoor moet zorgen dat de toegelaten leerlingen of studenten vanuit de opleiding de juiste leermiddelen krijgen aangereikt om de gestelde leerdoelen te bereiken (of dat ze te horen krijgen welke leermiddelen ze zelf moeten aanschaffen). Gewoonlijk zijn die (schriftelijke of digitale leermiddelen) afgestemd op diegenen die nog niet eerder met de desbetreffende stof geconfronteerd zijn. We noemen dat de initiële leermiddelen. En het kan dus zijn dat die versie ongeschikt is voor het leren van herhaalstof ten behoeve van repetities, herkansingen of opfriscursussen. Men kan dat opvangen door herhaal- of opfriscursussen aan te bieden waarin een aangepaste didactiek wordt toegepast. Maar het valt te overwegen daartoe ook aangepaste (schriftelijke of digitale) remedial leer­middelen te ontwikkelen.
2. Leermiddelen in enge of in ruime in? Als men van leermiddelen spreekt, denkt men primair aan leermiddelen die in ‘opleidingen before the job’ c.q. ‘trainingen off the job’ worden ingezet. Het is niet ongebruikelijk dat dergelijke leermiddelen in eigendom van de school blijven en dat ze uitgeleend c.q. verhuurd worden aan de leerling/student. En als ze worden aangeschaft door de leer­lingen/studenten zelf, dan kunnen ze die ook afdanken zodra de opleiding of training is afgerond. Het ware evenwel gewenst dat de onderwijsinstelling zich afvraagt of er naast deze leer­middelen-in-enge-zin (middelen met behulp waarvan geleerd wordt), ook leermiddelen-in-ruime zin moeten worden onderscheiden: atlassen, handboeken, repertoria, naslagmiddelen (zoals woordenboeken), stap-voor-stap handleidingen, et cetera. Leerlingen/studenten moeten deze, thuis dan wel ‘on the job’, tot hun beschikking houden om hun studie-, beroeps- en levenstaken adequaat te kunnen uitvoeren. De functie van deze ‘leermiddelen-in-ruime-zin’ is niet zozeer dat met behulp daarvan leeruitkomsten worden opgeslagen in het geheugen van de betrokkenen, maar dat ze deze “op de externe harde schijf” bij de hand houden om deze naar behoefte te raadplegen. Daarbij geldt wel als voorwaarde dat ze leren welke resources ze beschikbaar moeten houden en hoe ze deze efficiënt kunnen gebruiken.
3. Fysieke inductiemiddelen. Onderwijsinstellingen kunnen in dit geval dus van leermiddelen-in-ruime-zin spreken. Wanneer ze zichzelf als educatieve of opleidingsinstelling beschouwen, kunnen ze ook van “overige educatieve middelen” spreken. En bezien vanuit het ontvangende beroepsveld, zou men van “inductiemiddelen” kunnen spreken: het gaat immers om de bewerktuiging van de aankomende beroepsbeoefenaars. Daarbij hoeft men niet alleen te denken aan de boeken en digitale bestanden waartoe zij permanent toegang moeten hebben. Want men kan tevens met het afnemende veld overleggen welke fysieke objecten de aankomende beroepsbeoefenaars zoal in hun persoonlijke gereedschapstas of timmer­manskist moeten hebben zitten: een laptop? met welke programmatuur? een mobieltje? een passerdoos? beroepskleding? et cetera.
4. Overige inductiemiddelen. In beroepsopleidingen zijn ook nog andere inductiemiddelen in gebruik, maar die worden slechts tot op zekere hoogte tot het leermiddelenbeleid gerekend. Men denke bijvoorbeeld aan de afstudeerstage. Daarin worden niet alleen de beroepscompetenties naar een hoger niveau gebracht, maar beoogt men tevens de aanstaande beroepsbeoefenaar het nodige duwtje in de rug te geven om in het diepe te springen en aan de slag te gaan. Verder kan men denken aan het lintvak Loopbaanoriëntatie en –begeleiding (LOB). Weliswaar wordt in die leergang veel geleerd, maar de beoogde uitkomst is in de eerste plaats dat de aanstaande beroepsbeoefenaars doelen en plannen opstellen voor hun beroeps­loopbaan, en dat ze sollicitaties ondernemen en relaties aangaan die van belang zijn voor hun functioneren in het toekomstige beroep.

Uit de krantenverslagen van de vijfde pro-formazitting maak ik op dat het OM geen mededelingen heeft gedaan over eventuele bevindingen aangaande de wijze waarop Fouad L. tijdens zijn geneeskundestudie bejegend is door de faculteit. De zitting was vooral gewijd aan de vraag in hoeverre de verdachte tijdens het moorddrama toerekeningsvatbaar was.
De aanleiding daartoe waren passages uit het rapport van het Pieter Baan Centrum (PBC) over de dissociatie- en meer in het bijzonder dépersonalisatiestoornis die zich voor het eerst manifesteerde toen Fouad 12 jaar oud was [circa 2001?]. Deze stoornis werd vervolgens krachtig geactiveerd door een [kennelijk zeer schokkend] gesprek met de facultaire examencommissie (2021) en deze stoornis bleef hem kwellen tot een maand vóór de gebeurtenissen op 28 september 2023 (Erasmus Magazine 2/12/2024).
Hoe ging dat in zijn werk? In zijn beleving voerde hij een inwendige dialoog met een moeilijk toegankelijk deel van zijn persoonlijkheid [de ‘Partitie van de inwendige geheugenschijf’ die hij geërfd had van zijn Marokkaanse ouders en voorouders?]. In die heftige dialoog werd hij geconfronteerd met het traditionele uitgangspunt dat je het eventuele onrecht dat jou is aangedaan behoort te wreken [indien door dat onrecht je manlijke eer en waardigheid is aangetast].
Gezien deze PBC-bevindingen lijkt het mij noodzakelijk voor een eerlijk strafproces dat de advocaten van Fouad nu gaan onderzoeken of doen onderzoeken in hoeverre hem tussen 2021 en zomer 2023 schrijnend onrecht is aangedaan door de examencommissie. Ook moet worden uitgezocht in hoeverre hem tussen 2021 en de zomer van 2023 schijnend onrecht is aangedaan door het OM, dat een hetze tegen “die Marokkaanse dierenbeul” gevoerd heeft, uitmondend in de beslissing de uitkomsten van een justitieel en politioneel antecedentenonderzoek te lekken naar de examen­commis­sie. Op grond daarvan heeft de examencommissie besloten Fouad het diploma te weigeren, tenzij hij met een positieve psycho­logische beoordeling kon bewijzen dat hij geschikt was voor de uitoefening van de geneeskunst.
De noodzaak van zorgvuldige waarheidsvinding over Fouads studieloopbaan is des te nijpender waar de Rotterdamse faculteit Geneeskunde geneigd lijkt te zijn sporen van onrechtmatig handelen uit te wissen. Ter adstructie van deze stelling geef ik twee voorbeelden:
1. De Onderwijs- en Examenregeling van de masteropleiding (bijlage 5) is per 1/9/2024 vernieuwd: studenten die op grond van hun functie­beperking beroepsongeschikt worden beschouwd (zoals Fouad), worden niet langer door sancties getroffen als zij niet bereid zijn de opleiding uit eigen beweging te verlaten (Holleman 2024).
2. Wat de aanleiding voor de examencommissie betreft om Fouad het diploma te weigeren werd voorheen gewezen op het feit dat hij zich blijkens de antecedentenrapportage van het OM (Holleman 2023; Reflectierapport juni 2024, pp. 31-32), anders dan als student misdragen heeft. In plaats daarvan wordt nu gesteld dat hij zich als student onprofessioneel gedragen heeft. De weigering is, volgens de nieuwe lezing van de Rotterdammers, namelijk “mede” ingegeven door de bewering van de wijkagent dat deze student zich als arts zou hebben uitgegeven (Erasmus Magazine 30/9/2024, download 27/11/2024). Herstel: de melding van de wijkagent is volgens de Rotterdammers [de enige] aanleiding voor die weigering geweest (Erasmus Magazine 2/12/2024).

In de jaren 1950 en 1960 is een driedelige taxonomie van opleidingsdoelen ontwikkeld, verdeeld over een cognitief, een affectief en een psycho­motorisch leerdomein. In 1985 heb ik voorgesteld daar een vierde domein aan toe te voegen: het inductieve opleidingsdomein. De gemeen­schappelijke noemer van de vier domeinen is dat men de student beoogt te bewerktuigen voor succesvolle uitvoering van een verzameling uiteindelijke taken (bijvoorbeeld beroepstaken). Door middel van taakanalyse identificeert men taakvereisten die vervuld moeten worden voor succesvolle uitvoering daarvan en daaruit leidt men vervolgens de opleidingsdoelen en -eindtermen af. Bloom c.s. richtten zich op taakvereisten die betrekking hebben op het gedragsrepertoire van de student: welke kennis, vaardigheden en houdingen moeten studenten aanleren om de uiteindelijke taken succesvol te kunnen uitvoeren? Maar als je goed kijkt, kun je nog vier andere taakvereisten onderscheiden. Deze kunnen worden samengevat als de ‘inductie’ (binnenleiding of inlijving) in de taken die de student uiteindelijk wil gaan uitvoeren (tabel A).
Lees verder … (PDF)

Wat is er gebeurd tijdens de tienjarige geneeskundestudie van de hoogbegaafde Rotterdamse student Fouad L., de hoofdverdachte in het drievoudige moorddrama op 28 september 2023? Ik heb daarover enige klaarheid trachten te brengen in de voorgaande 21 blogberichten. En we mogen hopen dat het Openbaar Ministerie daarover ook opening van zaken geeft op de vijfde voorbereidende zitting, die op de agenda staat van aankomende maandag 2 december 2024. We weten inmiddels dat Fouad behept is met een functiebeperking in het autistisch spectrum; dat hij vroeg in het eerste kwartaal van 2023 al zijn studiepunten behaald had; dat de examencommissie desondanks weigerde hem het masterdiploma (het zgn. diploma Basisarts) toe te kennen; en dat deze weigering bij Fouad tot de wanhoop en woede heeft geleid die in het moorddrama uitmondde. Ook weten we dat het om een voorwaardelijke weigering van het diploma ging: de examencommissie meende te mogen verlangen dat Fouad zich eerst aan een psychologisch onderzoek zou onderwerpen om vast te stellen of hij, gezien zijn justitieel verleden (een taakstraf van veertig uur voor dieren­mishande­­ling), geschikt was voor de uitoefening van de geneeskunst.
Naast al die dingen die we weten, worden er in Erasmus Magazine (4/7/2024, 30/9/2024), het webkrantje van de Rotterdamse universiteit, allerlei onverifieerbare beweringen over de verdachte gedaan: dat hij aan een “zwaar autistische stoornis” zou lijden, dat de examencommissie zich in haar weigering “mede” zou hebben laten leiden door de bewering van een wijkagent als zou hij zich prematuur “als arts hebben uitgegeven”, en dat hem het diploma was geweigerd “omdat hij [het] geschiktheidsonderzoek van [de] psycholoog niet doorkwam.” Verder wordt de verdachte door de Rotterdamse journalisten zwartgemaakt met insinuaties over vermeend alcoholgebruik, vermeende dossiervorming op het faculteitsbureau en vermeende schorsingen wegens disfunctioneren (insinuaties zonder behoorlijke bronvermelding en inkadering).
We mogen langzamerhand wel verwachten dat het OM met nadere bevindingen komt over de facultaire handelwijze (jegens Fouad en diens advocaat) rond het geweigerde diploma en over de facultaire bejegening tijdens diens tienjarige geneeskundestudie. Op de tweede voorbereidende zitting kondigde het OM immers aan dat onderzoek zou worden gedaan naar het waarheidsgehalte van Fouads berichten op sociale media en van de klachten die hij geuit heeft over de facultaire bejegening (RTV Rijnmond 11/4/2024). Bovendien is in het ‘Reflectierapport casus Fouad L.’ (juni 2024 p.5) aangekondigd dat de Rotterdamse faculteit Geneeskunde met een eigen rapportage komt over de wijze waarop zij Fouad L. in zijn tienjarige studietijd bejegend heeft. Maar sindsdien hebben we niets meer over beide onderzoekingen vernomen. Pikante vragen zijn bijvoorbeeld: werden c.q. worden studenten met een functiebeperking (zoals Fouad) gediscrimineerd door de faculteit? en hebben zij recht op onvoorwaardelijke toekenning van het masterdiploma zodra ze alle benodigde studiepunten behaald hebben?
Ook zijn we erg benieuwd naar de uitkomsten van het nadere verhoor dat het OM op de vierde voorbereidende zitting heeft aangekondigd naar aanleiding van het rapport van het Pieter Baan Centrum. Daarin is uitgebreid verslag gedaan van de interviews die de gedragsdeskundigen met Fouad gevoerd hebben over (onder meer) zijn tienjarige studieloopbaan.

In mijn vorige blogbericht bood ik een inhoudsanalyse van een artikel dat dr. Benno Bonke in 2017 samen met een oud-collega heeft gepubliceerd in het artsentijdschrift Medisch Contact. Hij wilde een lijn uitzetten voor de ontwikkeling van de Nederlandse opleidingen Geneeskunde, in de richting van het Britse opleidingsmodel. Ik zal nu onderzoeken in hoeverre zijn voorstellen geïmplementeerd zijn door de Rotterdamse faculteit Geneeskunde, waar hij veertig jaar lang (tot 2015) gewerkt heeft. In een slotbeschouwing (IX) bekijk ik in hoeverre mijn bevindingen relevant zijn voor het straf­proces tegen de Rotterdamse geneeskundestudent Fouad L., de hoofdpersoon van het moorddrama op 28 september 2023.
Lees verder … (PDF)