Citizen Ethics in a time of crisis

Dit weekend startte The Guardian een debat over Citizen Ethics: moeten we de ethische grondslagen van ons economische, politieke en sociale leven heroverwegen? Is de individualisering en de hang naar nationale economische groei niet te ver doorgeschoten? De initiatiefnemers zijn Madeleine Bunting (The Guardian), Adam Lent (Trade Union Congress) en Mark Vernon (freelance filosoof), die zich verenigd hebben in het Citizen Ethics Network. Het start­document is een lijvige brochure die online gepubliceerd is.
Het debat gaat over de vraag welke waarden je als lid van de samenleving moet meewegen in je handelen, dus als verantwoordelijke buurman, burger, bestuurder, aandeelhouder, etcetera. Tegenwoordig denkt men bij de term Citizen Ethics overigens niet alleen aan individuele actoren maar ook aan ‘corporate citizens’. Men doelt dan op het ethisch handelen van bedrijven en organisaties in hun relatie tot de samenleving. Daarmee komt men op het terrein van bedrijfs- of organisatie-ethiek.
Hoe kunnen we de Citizen Ethics nader afgrenzen? We hebben ’t over de maat­schappelijke verantwoordelijkheid van mensen en organisaties, georiënteerd op het algemeen belang. Het gaat, anders gezegd, over hun verantwoordelijkheden jegens de maat­schappelijke buitenwereld. Daartegenover onderscheidt men de verantwoor­delijkheden jegens de binnenwereld: de eigen familie, de eigen beroeps­groep, het bedrijf of de organisatie waarvoor men werkt of waartoe men behoort, de eigen werknemers, de eigen klanten en potentiële klanten, etcetera. In het algemeen vallen de bedrijfs- of organisatie-ethiek en de beroepsethiek dus slechts ten dele samen met de Citizen Ethics. Maar voor de ethiek van overheidsdienaren en -organi­saties ligt dat enigszins anders. Want zij voeren hun publieke taak namens de Citizens uit.