Een lector Onderwijsethiek

Petra Ponte is aangetreden als lector bij de faculteit Educatie van de Hogeschool Utrecht. Ze is geïnterviewd door Femke Bakkeren (Trajectum 17/9/2009). Ponte onderzoekt interacties tussen leraar en leerling, maar ‘niet in moraliserende zin; dus niet hoe hoort het, maar wel wat gebeurt er en waarom?’ Ook al wordt er niet gemoraliseerd, toch kan men dit nieuwe lectoraat, naar mijn indruk, als Praktische Onderwijsethiek karakteriseren. En dat mag best in de krant.
Petra Ponte doet praktijkonderzoek naar reflectief, waardengestuurd leraarsgedrag: ‘Mijn rode lijn is rechtvaardig onderwijs. Misschien omdat ik uit een sociaal-democratisch nest kom, waarbij de humanistische levensfilosofie hoog in het vaandel stond. Maar ook omdat ik al vlug zag hoe kwetsbare leerlingen – vaak onbedoeld – in de verdrukking komen, zich ongelukkig voelen, [zich] niet gekend weten in het onder­wijs. Dat juist ook kwetsbare kinderen recht hebben op goed onderwijs en daar zijn geen pasklare antwoorden voor. Daarvoor moeten we de durf hebben om samen met het veld gebaande paden te verlaten, alternatieven te zoeken en – omdat het zo com­plex is – steeds de consequenties van ons handelen te onderzoeken. In de Neder­land­se wetenschappelijke wereld is daar momenteel niet altijd ruimte voor en mijn inter­nationale werk heeft me hierbij dan ook enorm gestimuleerd. In bijvoorbeeld Scandinavië en Australië is er veel meer ruimte voor de fundamentele discussie over democratie in het onderwijs; de vraag naar het “waarom” en “waartoe” wordt veel meer gesteld.’
‘We willen vooral laten zien dat zich in de dynamiek van de dagelijkse praktijk dilemma’s voordoen, waar geen pasklaar antwoord op is.’ Leraren in opleiding moeten ‘niet alleen vaardigheden leren en literatuur lezen waarin staat wat ze moeten doen en hoe ze dat moeten doen, maar ook waarom ze dat zouden moeten doen; waarom ze bijvoorbeeld iets in het belang van de leerlingen vinden en hoe anderen daarover denken. In feite dus weer meer aandacht voor onderwijs­filosofie.’