onderwijsethiek.nl

Dit jaar verschenen er 63 blogberichten op Onderwijsethiek.nl. De inhouds­opgave tref je HIER aan. In maart schreef ik over de voors en tegens van Toetsen met Tijdslimiet (16/3/2016). De staat New York (USA) had namelijk in februari aangekondigd dat de standaardtoetsen in het basis- en voortgezet onderwijs voortaan een onbeperkte tijdsduur hebben. Iedere individuele leerling krijgt dus zoveel tijd als hij (zij) nodig heeft om te laten zien in hoeverre hij (zij) de getoetste stof beheerst.
In Nederland en Vlaanderen wordt de tijdsduur voor het afleggen van toetsen en tentamens gewoonlijk strakker gelimiteerd, maar onderwijsinstellingen zijn wettelijk verplicht ‘redelijke aanpassingen’ te doen voor leerlingen en studenten die met een functie­beperking te kampen hebben (zie bijvoorbeeld het Examenblad 2017 voor vo-leerlingen). Daartoe moeten betrokkenen een medisch attest overleggen. De afgelopen maanden kwam de groei van het aantal dyslexieverklaringen in het nieuws. Het ministerie van OCW (20/12/2016, 22/4/2016) vreest dat die vaak te gemakkelijk worden verstrekt, hetgeen gebrekkige taalvaardigheden bestendigt.
Het is overigens de vraag of de limitering van de tijdsduur van toetsen en tentamens uitsluitend op organisatorische of bedrijfs­economische over­wegingen berust. Tracht men op die manier misschien tevens te meten in hoe­verre de leerling/student in staat is onder tijdsdruk te presteren? Drie jaar geleden (29/1/2014) betoogde Han van der Maas, hoogleraar Psycho­logische Methodenleer, zelfs dat de toekenning van extra tentamentijd aan dyslectici de kwaliteit van hun diploma dreigt aan te tasten, aangezien dan onvoldoende gegarandeerd kan worden dat ze aan competentie-eisen op het gebied van Werktempo beantwoorden.
De Dienst Studentenvoorzieningen van de KU Leuven heeft een andere reden om de dyslexie­verklaringen ter discussie te stellen: de Dienst laat zich inspireren door het ideaal van Inclusief Ontwerpen (weekblad Veto 4311 p.3, 4302 p.12). Naarmate je de toegestane tijdsduur van tentamens krapper bemeet, vergroot je het percentage studenten dat tussen wal en schip raakt en verhoog je de bureaucratische regeldruk om te bepalen wie aanspraak kan maken op aangepaste voorzieningen. Maar de Dienst wil dat omkeren: wat zou er gebeuren als je de toegestane tentamenduur voor álle studenten verlengt, zodat dyslectische studenten niet meer in een uitzonderingspositie worden geplaatst? Er wordt dus gezocht naar een inclusieve vorm­geving van [passend onderwijs en] passende toetsing/tentaminering. In dat zoekproces wordt men tevens geconfronteerd met de vraag binnen welke grenzen Design4All realiseerbaar is en welke oplossingen gekozen moeten worden om eventuele ongewenste neveneffecten te ondervangen.