onderwijsethiek.nl

De artikelen in de Journal of Academic Ethics gaan meestal over plagiaat en fraude van leerlingen/studenten of onderzoekers, doch soms worden we op een heel ander onderwerp vergast. Zoals dit keer (13:2, p.121-134, juni 2015). Leraren en leerlingen behoren respectvol met elkaar om te gaan, maar hoe kunnen we dat concretiseren? De ander wordt niet behandeld met de egards die hem of haar toekomen. De Israëlische auteurs hebben, voor hun multiculturele samenleving, een vragenlijst ont­wikkeld om te meten in hoeverre studenten het gedrag van hun docent respectloos (FI) vinden. Bijvoorbeeld: hij/zij behandelt mij neerbuigend en als ik iets niet snap drijft hij/zij de spot met mij.
Verder maken de auteurs aannemelijk dat er bij studenten ook stabiele disposities meespelen. Als je minder vertrouwen in de goedheid/rechtvaardigheid van docenten (FJ) of van de medemens (BJW) hebt, ben je eerder geneigd een gedraging van je docent als respectloos te karakteriseren. Het gaat om studenten die bijvoorbeeld laag scoren op: ik word in het dagelijks leven gewoonlijk rechtvaardig behandeld (BJW), of ik word gewoonlijk rechtvaardig behandeld door docenten (FJ).
Eigenlijk ben ik ook wel nieuwsgierig naar het effect van andere disposities, zoals het rechtvaardigheidsgevoel van studenten. Bijvoorbeeld: ik erger me als mensen onrechtvaardig behandeld worden. Maar nog fundamenteler is de vraag welke maat­staven door studenten worden aangelegd om te beoordelen of iets onrechtvaardig is. Welke rechten menen zij dat hun toe­komen? Een extreme dispositie zou zich bijvoorbeeld manifesteren in: ik weiger te accepteren dat een ander mij uit hoofde van z’n functie de wet voorschrijft. En maken de achtergrondkenmerken van de docent daarbij nog wat uit (leeftijd, geslacht, huidskleur, etc.)? Bijvoorbeeld: ik weiger te accepteren dat niet-blanken (c.q. vrouwen) mij de wet voorschrijven.
Tot slot wil ik graag een opmerking van andere orde maken: onderwijsonderzoekers wordt soms verweten dat hun levens­vreemde vraagstellingen en redeneringen weinig nut hebben voor de onderwijspraktijk. Dat kun je van dit project niet zeggen.