Wouter Sanderse, lector Beroepsethiek bij de Fontys-lerarenopleiding in Tilburg, hield onlangs zijn inaugurele rede (die inmiddels ook in druk verschenen is). Hij bekijkt de beroepsethiek van de leraar vanuit een deugdenbenadering. Als men wil bevorderen dat leraren deugdelijk lesgeven, moet men zich op de hele persoon van de (aanstaande) leraren richten en hen helpen de deugden te cultiveren die zij aan hun leraarschap ten grondslag kunnen leggen. Het volgen van een lerarenopleiding omvat niet alleen het verwerven van instrumentele competenties, maar ook karaktervorming. En daarin onderscheidt de lerarenopleiding zich niet van ander onderwijs: aanstaande leraren moeten op hun beurt leren hoe zij kunnen bijdragen aan de karaktervorming van hun leerlingen.
Deugd en Karakter vallen nogal buiten mijn dagelijkse woordenschat. Komt dat door mijn seculiere opvoeding, die mij niet in contact heeft gebracht met het rooms-katholieke gedachtengoed? Of heeft het te maken met mijn waardenvrije sociaal-wetenschappelijke opleiding, waar ‘virtues and character’ werden weggemoffeld in normen, waarden en persoonlijkheidskenmerken? Hoe het ook zij: ik heb wel wat moeite om mij in te leven in de denkwereld van Sanderse. Maar zo gauw geef ik me niet gewonnen. Hieronder heb ik geprobeerd een referentiekader op te stellen dat wellicht ten grondslag ligt aan zijn deugdenbenadering.
Lees verder … (PDF)
Met de deugdenbenadering wordt antwoord gezocht op de vraag: wat is een goede leraar? Sanderse vindt dat een betere focus dan de deontologische benadering, die zich rechtstreeks richt op het handelen van de leraar, op hun plichten en op de morele vuistregels die binnen de professionele beroepsgroep ontwikkeld zijn. In hoofdstuk 3 van zijn lectorale rede geeft hij een kritische beschouwing over ethische en gedragscodes waarmee men de beroepsuitoefening tracht te reguleren. Hij gaat niet op de nuttige functie in die dergelijke codes kunnen vervullen om het oordeelsvermogen van leraren aan te scherpen en hen bewust te maken van de schade die ze kunnen aanrichten, de valkuilen die ze moeten vermijden en de verleidingen waaraan ze bloot staan.