onderwijsethiek.nl

Je hebt twee examensystemen: batterij-examens en paperclipexamens. Het ene systeem omvat een batterij eindtoetsen die tezamen in stelling zijn gebracht om in kort tijdbestek vast te stellen of de kandidaat het diplomaniveau bereikt heeft. Het andere systeem omvat een reeks vrijstellende tentamens die in de loop van de opleiding worden afgenomen: de tentamen­briefjes, bijeengehouden door een paper­clip, vormen tezamen het bewijs dat het hele examen is afgelegd. Het Neder­landse hoger onderwijs werkt met een paperclipexamen, terwijl het MBO een batterij-examen kent. In het Voortgezet Onderwijs worden beide systemen toegepast: het Centraal Schriftelijk is een batterij-examen, terwijl het Schoolexamen enigermate de paperclip hanteert.
Dit is de reine theorie. Maar de praktijk van het MBO en HBO wordt gecompliceerd door het feit dat men zich tot Competentiegerichte Opleiden (CGO) bekeerd heeft. Men wil aan het eind van de opleiding vaststellen of de student de ‘integrale compe­tenties’ heeft verworven die nodig zijn om succesvol te opereren in het beroep. Het HBO kan dus niet volstaan met vrijstellende tentamens, want aan het eind van de rit moet bovendien in een finale assessment worden vastgesteld of de beoogde compe­tenties verworven zijn. En het MBO kan niet volstaan met een finale assessment van competenties, want tijdens de rit moet bovendien worden vastgesteld of de student de daartoe benodigde kennis en vaardigheden onder de knie heeft gekregen.
Invoering van CGO vereist dus een hybride examensysteem, dat zowel batterij- als paperclipexaminering omvat. Pas als alle papercliptentamens zijn behaald, wordt de kandidaat aan de finale assessment onderworpen. In de praktijk van het MBO en HBO zijn er echter tekenen dat de beroepsmoraal of het oordeelsvermogen van examinatoren wordt aangetast: in vele opleidingen vertrouwt men overmatig op de validiteit van finale assessment van de beoogde competenties en acht men het onnodig een stevig fundament te leggen door voorafgaande tentaminering van de vereiste kennis en vaardig­heden.
Lees verder … (PDF)