onderwijsethiek.nl

De Onderwijsinspectie houdt toezicht op de opbrengstgerichtheid van het p.o., v.o. en mbo. In dat verband werkt Anne Bert Dijkstra als programmamanager Sociale Op­brengsten, zoals op het gebied van actief burgerschap en sociale integratie. Onlangs heeft de Inspectie toestemming van de UvA gekregen een bijzondere leerstoel Toezicht & Socialisatie in te stellen: Dijkstra gaat parttime onderzoek doen naar publieke verant­woording en toezicht inzake de socialisatiefunctie van het onderwijs. In zijn oratie verwees hij naar het internationale IEA-onderzoek waaruit bleek dat Nederlandse scholieren slecht scoren op burgerschapscompetenties (Trouw 21/6/2012a, 21/6/2012b, VOS/ABB 22/6/2012).
Een weekje later stuurden de Amsterdamse stadsbestuurders Lodewijk Asscher en Andrée van Es een reactie (Trouw 26/6/2012). Volgens hen is het primaire doel van burgerschaps­vorming scholieren (en vooral migrantenkinderen) de sociale vaardigheden bij te brengen die nodig zijn om aan een baan te komen en zich te redden in de samenleving. Het gaat om de sociale omgangsvormen en de mentaliteit om succesvol te opereren in de maatschappij.
Dat kon Evelien Tonkens niet op zich laten zitten (Trouw 5/7/2012). Zij is sinds 2005 bijzonder hoogleraar Actief Burgerschap aan de UvA. Volgens haar moet burgerschaps­vorming vooral gericht zijn op de ontwikkeling van de burgerschapsvaardigheden die door de IEA onderzocht zijn, een groter besef van burgerschapsrechten en sociale rechtvaar­digheid, meer kennis van democratie en politiek en een grotere interesse in de publieke zaak en een meer (constructief-)kritische houding.
Ziedaar de twee benaderingen die besloten liggen in de opdracht die scholen van de wetgever hebben meegekregen: enerzijds socialisatie in de zin van sociale integratie (aanpassing aan en participatie in de Nederlandse samenleving) en anderzijds socialisatie tot mondige, kritische burgers binnen de democratische rechtsstaat.