onderwijsethiek.nl

Abélard was een jonge, briljante geleerde in het middeleeuwse Parijs (1079-1142). Met zijn filosofiecolleges en -practica trok hij studenten van heinde en verre. Maar toen hij achterin de dertig was, steeg hem de roem naar het hoofd. Hij verzaakte de standvastige toewijding die een wetenschapsman betaamde en trachtte de 19-jarige Héloïse het hof te maken. Zij genoot een gymnasiale opvoeding bij haar oom, de cathedrale geestelijke Fulbert. Onder valse voorwendselen wist Abélard kost en inwoning bij Fulbert te bemachtigen. Nietsvermoedend vertrouwde Fulbert hem zelfs de wetenschappelijke vorming van Héloïse toe. Hun onstuimige liefde leidde tot een zwangerschap, welke uiteraard niet verborgen kon blijven. Aanvankelijk wees ze een officiële verbintenis af, die immers de wetenschappelijke en kerkelijke carrière van haar amant zou schaden. Maar uiteindelijk werd er met toestemming van Fulbert een geheim huwelijk gesloten: een kerkelijk ingezegende LAT-relatie.
Vervolgens kreeg Abélard echter berouw van zijn losbandigheid. Nadat Héloïse bevallen was, stuurde hij haar naar een klooster, terwijl de baby bij zijn zuster werd ondergebracht. Fulbert nam wraak. Bij een nachtelijke overval liet hij Abélard castreren, waarmee diens eventuele kerkelijke carrière voorgoed geblokkeerd was. Dit sterkte Abélard in zijn penitentie. Hij trad tot een kloosterorde toe en beval Héloïse eveneens de kuise klooster­gelofte af te leggen. Voortaan legde hij zich op de Theologie toe. Zijn wetenschappelijke faam groeide wederom, evenals de jaloezie van theologische en filosofische vakbroeders. Hij werd alom tegengewerkt. Uiteindelijk aanvaardde hij de leiding van een klooster in de Bretonse buitengewesten, maar ontaarde monniken stonden hem daar naar het leven.
Op 53-jarige leeftijd zette hij de Historie van zijn Tegenslagen op schrift. Toen Héloïse, inmiddels abdis, dat schriftuur onder ogen kreeg, schreef ze twee brieven waarin ze Abélard haar onverminderde liefde betuigde. Maar de geleerde boeteling gaf geen krimp. Hij vermaande zijn voormalige bedgenoot, bruid van Christus, een einde te maken aan haar geestelijke overspel.