Op termijn moeten universiteiten en hogescholen voor hun deeltijdopleidingen een kostendekkend instellingscollegegeld vragen, aldus de regeringsplannen die deze week gepubliceerd zijn. Met ingang van september 2017 (?) krijgen ze namelijk geen geld meer voor het verzorgen van programma’s met een aangepaste, langere cursusduur. Ook de financiering van de Open Universiteit zal worden herzien.
Maar de overheid stelt wel beurzen beschikbaar om waar nodig bij te dragen in de studiekosten van deeltijdstudenten. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen de aanbieders van deeltijdonderwijs: ook private onderwijsinstellingen worden als volwaardige marktpartijen erkend. Dergelijke ‘vraagfinanciering’ zal echter slechts mondjesmaat verstrekt worden. Een 18-jarige moeder die in deeltijd Rechten willen studeren, of een 35-jarige herintreedster, vist vermoedelijk achter het net. Want de deeltijdbeurzen komen uit een gelimiteerd potje, bestemd voor ‘prioritaire arbeidsmarktsectoren en specifieke doelgroepen’.
Inmiddels merken de universiteiten en hogescholen dat de instroom tot hun deeltijdse bacheloropleidingen aanmerkelijk is geslonken, terwijl hun animo tot het aanbieden van deeltijdse masteropleidingen eveneens is afgenomen. Dat komt niet alleen door het hoge instellingscollegegeld dat gegadigden van deelname aan een tweede bachelor- of masteropleiding afschrikt, maar ook door de langstudeerboete die initiële parttimers overmatig treft. Met betrekking tot de Open Universiteit zijn de plannen nog vaag, maar het is duidelijk dat haar parttimers eveneens met hogere tarieven geconfronteerd zullen worden. Vooralsnog mogen de instellingen, bij wijze van overgangsmaatregel, zittende deeltijdstudenten financieel bijspringen ten laste van het Profileringsfonds, als ze door ‘bijzondere omstandigheden’ tegen de langstudeerboete aanlopen of anderszins vertraagd raken. Maar wanneer de regeringsplannen doorgaan, zal iedere student die als deeltijder staat ingeschreven, een hoog instellingscollegegeld verschuldigd zijn.
Bron: Kamerbrief Toekomstbestendigheid van deeltijd [hoger] onderwijs (30/3/2012a); Tweede Nota van Wijziging wetsvoorstel 33145 (30/3/2012b).
Esmé van der Molen wijdt in het maandblad Profielen (26/3/2012) twee artikelen aan langstudeerders van de Hogeschool Rotterdam. In het eerste artikel worden een paar studenten geportretteerd die tegen de langstudeerboete dreigen aan te lopen. Een omzwaaier, een mantelzorger en een (groengeplukte) werkstudent. Maar vooral het tweede artikel is belangwekkend: wat wordt door de Rotterdamse faculteiten gedaan om hun vertraagde studenten te ondersteunen zodat ze de moed niet verliezen en zodat hun studie geen gebed zonder end wordt?
Ik heb nog even opgezocht hoe Science Guide en Open Universiteit het nieuws hebben gebracht (30/3/2012). Ik kan de link die de redactie van Science Guide met leerrechten of vouchers legt, niet helemaal plaatsen: ik wil pas van een leerrecht spreken als iedere onderwijsvrager gesubsidieerd wordt. Hier gaat het niet om algemene leerrechten maar om geselecteerde leergunsten.
UPDATE: Volgens Science Guide (4/4/2012) begeeft OCW zich in een wespennest met dat plan van deeltijdbeurzen.
In de Derde Nota van Wijziging (13/4/2012) op het wetsvoorstel Studeren is Investeren wordt onvoldoende studeerbaarheid als grond voor een uitkering uit het Profileringsfonds opgevoerd.
UPDATE: In een separaat wetsvoorstel (11/5/2012) zijn de puntjes op de i gezet.
Op 9/7/2012 heeft het Kabinet de SER-nota Werk maken van [post-initiële] scholing, en zijn reactie daarop, naar de Kamer gestuurd.