Nederlandse en Vlaamse scholieren demonstreren sinds begin dit jaar voor een actiever klimaatbeleid. Ik schreef er al eerder over. Scholen kunnen daar verschillend mee omgaan. De meest tegemoetkomende variant is dat de deelname aan een klimaat­demonstratie door de school erkend wordt als een (facultatieve) leeractiviteit in het kader van het reguliere onderwijsprogramma. In het licht van de leerplichtwet rijst dan wel een probleem: hoe controleren we of de leerling inderdaad aan de demonstratie heeft deelgenomen en dus niet gespijbeld heeft?
Op 12 maart publiceerde de Vlaamse onderwijsminister een handreiking waarin als uitgangs­punt gehanteerd werd dat de deelname aan een manifestatie mag worden opgevat als een schoolexcursie, mits de deelname voor alle leerlingen verplicht is. Over verplichte deelname aan demonstraties waren de Vlaamse meningen echter verdeeld (HLN 14/3/2019). Daarom heeft de minister daarover alsnog advies gevraagd aan de Commissie Zorgvuldig Bestuur. Vorige week is het advies van de commissie door het ministerie gepubliceerd: indien de boodschap van een demonstratie in politiek opzicht gevoelig ligt, kan de deelname aan de excursie niet verplicht worden gesteld en moet dus voor de weigeraars een alternatief programma worden georganiseerd. Uit de grondwettelijke vrijheid van meningsuiting volgt immers dat men niet verplicht kan worden demonstratief een mening te verkondigen waar men niet achter staat.