onderwijsethiek.nl

Discriminatie maakt mensen kapot, betoogde Ahmed Marcouch onlangs, maar daaruit kunnen allerlei gevoelens voortkomen. Als jongeren (al dan niet terecht) het gevoel hebben te worden achtergesteld, onheus te worden bejegend en te worden afgewezen door de maatschappij, kan dat tot boosheid leiden. Of het maakt dat ze zich afsluiten van de samenleving en hun toevlucht zoeken bij een groep die hun geborgenheid en gevoel van eigen­waarde biedt. En op die manier kunnen ze ook geradicaliseerd of op het slechte pad raken.
Uitgaande van deze denklijn vermoeden onderzoekers van de Hogeschool Leiden (Expertise­centrum Jeugd), dat men radicalisering kan tegengaan door risicoleerlingen op school een positief leerklimaat te bieden. De leerling moet het gevoel krijgen dat je gezien wordt, dat je erbij mag horen en dat je ertoe doet. De leerling moet ervaren dat leraren er alles aan doen om je vooruit te helpen, dat je inderdaad vorderingen maakt als je je naar vermogen inzet, en dat de school er is om je talenten te ontwikkelen en een passende plek op de arbeidsmarkt te vinden.
Jongeren hebben vooral met drie soorten gezagsdragers van doen: met hun ouders (en andere familieleden), met hun leraren (en andere school­functionarissen) en met politie/justitie (en andere ordehandhavers). Het grootste deel van de dag (zes dagen per week) wordt in beslag genomen door school, huiswerk en eventuele stageactiviteiten. Het is dus geen vreemde gedachte dat jongeren hun beeld van de samenleving vooral ontlenen aan ervaringen op school: in hoeverre wordt hun recht op passend onderwijs gehonoreerd? worden zij doelmatig en effectief begeleid in hun leerprocessen? worden zij correct bejegend zoals burgers in een rechtsstaat mogen ver­wachten? en in hoeverre biedt de school een veilige ‘learning community’ waaraan zowel leraren als leerlingen deelhebben? Volgens de Leidse onderzoekers is dat een veelbelovend middel om radicalisering tegen te gaan: zorg dat scholen een positief leerklimaat voor hun leerlingen scheppen.
Bron: Science Guide (17/3/2016), Persbericht HS Leiden (16/3/2016), Nieuwsbericht HS Leiden (26/8/2015), ppt-presentatie HS Leiden (2015), HS Leiden project Meester in de Klas