De rectoren van de Vlaamse universiteiten stellen voor, iedere aspirant- of aan­komende student aan een diagnostische entreetoets te onderwerpen (De Morgen 26/8/2011). Deze ‘oriënteringsproef’ is niet bedoeld voor bindende toelatings­selectie maar om hen zo goed mogelijk te informeren over hun kans van slagen in de ge­ambieerde opleiding. Dit plan past in het kader van de visienota Naar een efficiëntere oriëntering op het hoger onderwijs, die de Vlaamse Interuniversi­taire Raad (VLIR) in juni publiceerde.
Een betere ondersteuning van de studiekeuze is urgent sinds het Leerkredietsysteem is ingevoerd: sinds 2008 hangt de Vlaamse studenten een verhoogd collegegeld boven het hoofd als ze niet vlot genoeg studeren. Een verkeerde studiekeuze kan hun der­halve veel geld kosten. Dat is enigszins vergelijkbaar met de situatie die per 1/9/2011 voor Nederlandse studenten ontstaat door de invoering van de langstudeerdersboete. Studenten die met studievertraging en -mislukking geconfronteerd worden of die omzwaaien naar een andere opleiding, lopen ernstig risico op den duur een hoger college­geld te moeten betalen. In Nederland is het gevoel van urgentie nog niet zo groot. Men denkt verkeerde studiekeuzes te kunnen tegengaan door met iedere aspirant-student een intakegesprek te houden. Maar de Vlaamse rectoren willen het probleem krachtdadiger aanpakken: met diagnostische entreetoetsen. Op die manier kunnen aspirant- of aankomende studenten beter inschatten of ze qua beginniveau en capaciteiten voldoende kans van slagen hebben in de opleiding waarvoor ze zich hebben aangemeld.
Naar mijn verwachting kunnen dergelijke entreetoetsen tevens een belangrijke bijdrage leveren aan het onderwijsbeleid van de ontvangende faculteiten. Welke eisen stellen we eigenlijk aan het beginniveau van onze aankomende studenten? In hoe­verre beantwoorden zij aan die eisen? In hoeverre willen we rekening houden met verschillen in beginniveau, bij­voorbeeld door het aanbieden van bijspijkercursussen of van speciale trajecten voor studenten die met een hoger begin­niveau starten? En misschien wel de meest fundamentele vraag: in hoeverre behoren we ervan uit te gaan dat studenten die voldoende gescoord hebben op deze verplichte doch on­verbindende toelatingstoets, in principe geschikt zijn voor onze opleiding?