onderwijsethiek.nl

De Nederlandse artsenfederatie KNMG heeft een paar maanden geleden opnieuw in een richtlijn bevestigd dat behandelende huisartsen of specialisten liever geen geneeskundige verklaring over hun patiënt moeten afgeven (2016a, 2016b). Het oordeel of iemand (on)geschikt is om bepaalde prestaties te leveren, kunnen ze beter aan een onafhankelijke bedrijfsarts, keuringsarts of dergelijke overlaten. Maar de Universiteit Utrecht (UU) heeft het daar moeilijk mee. Zij heeft namelijk de herkansingen voor tentamens afgeschaft (Richtlijn Onderwijs 2006, 2014). Elk cursusjaar omvat acht cursussen. In principe moeten studenten, als ze zakken voor het tentamen van een cursus, de hele cursus volgend jaar doubleren. Daarop maakt de UU twee uitzonderingen. In de eerste plaats wordt een verlengd tentamen toegestaan als de cursus weliswaar ijverig doorlopen is maar met een cijfer tussen 4,00 en 5,49 is afgesloten. En in de tweede plaats krijgen studenten een herkansing als ze door overmacht (zoals ziekte of familie­omstandigheden) niet aan het tentamen hebben kunnen deelnemen.
Het probleem is nu dat vele studenten op bewijsrechtelijke problemen stuiten als ze zich wegens ziekte afmelden voor een tentamen. De huisarts weigert een doktersbriefje uit te schrijven en daar heeft hij of zij groot gelijk in: wat zegt het nou dat patiënten melden zich te beroerd te voelen om het tentamen adequaat voor te bereiden en af te leggen? In de meeste gevallen is het doktersbriefje niet meer dan een professioneel stempel op een subjectieve selfreport van de patiënt.
De Faculteit Sociale Wetenschappen heeft onlangs de regel ingevoerd dat studenten zich maximaal eenmaal per twaalf maanden mogen afmelden voor hun toetsen en tentamens en dat ze bij recidive in principe hun recht op herkansing verspelen behoudens een beslissings­procedure waarbij de tutor en de onderwijsdirecteur betrokken zijn (DUB 5/12/2016). Maar eigenlijk is dat een doekje voor het bloeden. Eigenlijk is de overmachtsregel van de Universiteit Utrecht in bewijsrechtelijk opzicht onuitvoerbaar. Als men eerlijk en rechtvaardig met z’n studenten wil omgaan, gunt men iedere student een herkansing tegen het einde van de zomer­vakantie.