onderwijsethiek.nl

Op de website van Beter Onderwijs Nederland wordt sinds 6 maart jongstleden gediscussieerd over de openbaarmaking van de toetsopgaven nadat een toets is afgenomen. Behoort het tot onze professionele plichten de aangeboden opgaven en de antwoordsleutel achteraf nog eens aan de betrokkene terug te koppelen, tezamen met de antwoorden die hij (of zij) gegeven heeft? Die transparante feedback heeft hij nodig om te controleren of er reden is bezwaar te maken tegen de tentamenuitslag. In de tweede plaats wordt hij op die manier gestimuleerd om zelf nog eens de balans op te maken van zijn leerresultaat. En in de derde plaats kan hij aldus inventariseren op welke punten zijn leerresultaat tekort is geschoten, wat vooral van belang is als hij het afgelegde tentamen moet herkansen of als hij die deficiënties anderszins moet gaan repareren.
Publicatie van tentamenvragen en antwoordsleutels heeft als bijkomend voordeel dat vakgenoten zich een oordeel kunnen vormen over de kwaliteit van afgenomen tentamens en dat ze de tentaminator vervolgens van feedback kunnen voorzien. Bovendien kunnen nieuwe generaties tentamendeelnemers de gepubliceerde tentamenopgaven (plus antwoordsleutel) als formatief oefen- of proeftentamen gebruiken om zich concreet op de hoogte te stellen van wat hun te wachten staat en om zich optimaal op het uiteindelijke tentamen voor te bereiden.
Een probleem is echter dat vele tentamenconstructeurs hun opgaven liever zoveel mogelijk geheim houden, zodat ze een opgavenbank kunnen opbouwen waaruit ze telkens kunnen putten bij het samenstellen van nieuwe tentamens over dezelfde stof. Als grote delen van hun opgavenbank vooraf al door nieuwe generaties tentamendeelnemers geraadpleegd kunnen worden, vrezen zij op het tentamen niet meer te kunnen vaststellen of de betrokkenen de stof voldoende onder de knie hebben. Om die reden weigert bijvoorbeeld het College voor Toetsen en Examens (CvTE) vooralsnog zijn digitale rekentoetsen na afname openbaar te maken, zolang de omvang van zijn opgavenbank nog niet op het gewenste peil is (Ronald Buitelaar 12/10/2014). Dan rijst de vraag welke maatregelen de professionele tentamenconstructeur moet treffen om het gebrek aan transparantie jegens de tentamendeelnemers, jegens het professionele forum en jegens de aanstaande deelnemers te compenseren.