In Engeland wordt vandaag Guy Fawkes Day gevierd. Men spreekt ook wel van Bonfire Day, vanwege de patriottische vreugdevuren die vanavond overal zullen oplaaien. Met die vreugde is niets mis, maar er worden ook levensgrote poppen verbrand die Guy Fawkes moeten voorstellen: de rooms-katholieke samenzweerder die op 5 november 1605 het Hogerhuis wilde opblazen als aanzet tot een revolutie tegen het anglicaanse bewind van koning James. De aanslag werd verijdeld en de samenzweerders werden geëxecuteerd.
Guy Fawkes genoot zijn gymnasiale opleiding aan de St Peter’s School in York, een eerbiedwaardige instelling van voortgezet onderwijs op anglicaanse grondslag. De beeltenis van de beruchte oud-leerling hangt in de centrale ontmoetingruimte. Was hij een vrijheidsstrijder of een terrorist, vraagt headmaster Leo Winkley zich af, of moeten we die partijdige waardeoordelen achter ons laten? De rector is gekant tegen de wreedheid van de Bonfiretraditie omdat zij voeding kan geven aan religieuze onverdraagzaamheid. In pedagogisch opzicht is het bovendien zeer aanvechtbaar om samen met onze kinderen te juichen rond een medemens die, al is het maar symbolisch, op de brandstapel wordt geworpen. Daarmee worden neigingen gesanctioneerd die we hedentendage onaanvaardbaar achten. Zulk primitief gedrag valt niet met goed fatsoen aan onze kinderen te verkopen, aldus de rector.
Burn a Guy? Paint a Blackface? Nederland is dus niet het enige land dat worstelt met volkse tradities waarin geweld wordt gedaan aan de menselijke waardigheid.
Bron: Daily Telegraph (31/10/2015)
Leuk om te weten: Guy Fawkes heeft ook meegevochten in onze Tachtigjarige Oorlog, aan de Spaanse kant uiteraard. En de maskers van de Occupybeweging zijn bedoeld als een apocriefe afspiegeling van zijn vrijgevochten tronie.
De voorgangster van James was de Virgin Queen (Elisabeth, dochter van Hendrik VIII), die van 1558 tot 1603 regeerde. Onder haar anglicaanse regiem werden de rooms-katholieken als tweederangs burgers behandeld. In dat opzicht kan Guy Fawkes als vrijheidsstrijder worden beschouwd. Hij was een paapse geestverwant van de (van oorsprong Vlaamse) Fransman Balthasar Gerards, die in 1584 Willem van Oranje vermoordde.