Petten en andere hoofddeksels worden tijdens de lessen afgezet en etnische kleding is verboden, maar uit respect voor hun geloof laten wij toe dat moslimmeisjes een hoofddoek dragen. Dat stond tot vorig jaar in de informatiebrochure van het Koninklijk Atheneum Hoboken. Maar daaraan wordt per 1 september een eind gemaakt. Ten gevolge van het hoofddoekverbod op andere scholen werden de beide Antwerpse Athenea (Hoboken en Binnenstad) met een steeds grotere toestroom van moslima’s geconfronteerd. Zo groot dat sommige ouders naar een andere school gingen uitkijken, waardoor het multiculturele karakter van de school en de pluriformiteit van het leerlingenbestand op den duur verstoord zou kunnen worden.
Beide openbare scholen hebben onlangs in een persbericht bekendgemaakt dat het dragen van politieke en religieuze symbolen voortaan verboden is. Maar ja, hoe verkoop je dat in de media? De directrice van de binnenstadsschool heeft een politiek-correct argument bedacht. We willen onze moslimmeisjes beschermen tegen eventuele groepsdruk om een hoofddoek te dragen die ze misschien helemaal niet willen. Ja, we hebben al een leerling gesignaleerd die haar hoofddoek na schooltijd afdeed! Maar we zullen onze leerlingen een lijstje geven van de scholen die nog geen hoofddoekverbod hebben ingevoerd, hoewel we er eigenlijk de voorkeur aan geven dat alle scholen één lijn trekken. De leerlingen zijn woest over deze onverhoedse beleidswijziging en willen zich demonstratief laten uitschrijven, waarop de directrice heeft gewaarschuwd dat ze zodoende zullen zakken voor hun overgangsexamen.
Bronnen: VTM; Nieuwsblad 22/6, 23/6; GvA; Knack.be; ATV 23/6, 24/6; Nieuws.be
Hoofddoekverbod in Antwerpen: een domino-effect
/
Alle reactiemogelijkheden zijn voor dit bericht momenteel gesloten.
14 reacties op “Hoofddoekverbod in Antwerpen: een domino-effect”
schreef:
Knack.be (24/6/2009) citeert een medewerker die zegt dat het Koninklijk Atheneum Antwerpen (de binnenstadsschool) de laatste school is die het hoofddoekverbod invoert. Tegen wil en dank, want vijf jaar geleden toonde de directrice zich nog een fel tegenstandster van deze maatregel. Dat het om de laatste dominostenen gaat, wordt min of meer bevestigd door De Standaard (23/6 of 24/6). Ik zat er dus niet zover naast met de kop van mijn artikel: een domino-effect. Vanuit mijn Nederlandse denkwereld heb ik het gevoel dat de Vlaamse regering moet ingrijpen, om te voorkomen dat moslimouders en masse uitwijken naar onderwijs op islamitische grondslag.
schreef:
Op Vlaamse scholen wordt dus blijkbaar onderscheid gemaakt tussen religieus en etnisch geïnspireerde kleding (zie de eerste regel van mijn bericht). Daar wil ik nog wel eens goed over nadenken. Geen folkloristische klederdrachten in de klas, daar kan ik nog wel vrede mee hebben, lijkt me. Maar de religieus geïnspireerde hoofddoek verbieden, dat gaat me te ver.
schreef:
De directrice wil haar vrouwelijke moslimleerlingen beschermen tegen eventuele groepsdruk, zegt ze. Wij sociologen spreken dan van sociale controle. Ik vind dat argument ongeloofwaardig. Maar er zou wel een ander mechanisme in het spel kunnen zijn. Met een hoofddoek geef je niet alleen aan dat je je geloof serieus neemt, maar ook dat je een specifiek geloofsvoorschrift wilt naleven: geen seks buiten het huwelijk. Juist in een gemengde school waar mannen en vrouwen ‘op elkaars lip zitten’, is dat een belangrijk signaal. Moderne moslima’s worden nu met een probleem geconfronteerd: in hoeverre wek ik bij jongens verkeerde verwachtingen als ik géén hoofddoek draag? De directrice had dus een punt gehad als ze had gezegd: in het kader van ons beleid tegen seksuele intimidatie wil ik álle moslima’s verbieden een hoofddoek te dragen, namelijk om moderne (onbedekte) moslima’s tegen opdringerige jongens beschermen. Maar het blijft een verwerpelijk paardenmiddel, dat in strijd is met artikel 30 van het Kinderrechtenverdrag (dat ongetwijfeld ook door België ondertekend is).
Update: Ik sprak over opdringerige jongens, maar dan mag het opdringerige of seksistische gedrag van sommige leraren evenmin ongenoemd blijven.
schreef:
Het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding, een Belgische overheidsinstantie, heeft op 25/6/2009 de Belgische overheden opgeroepen hun besturende verantwoordelijkheid te nemen en niet langer lijdzaam toe te zien hoe scholen van hun autonomie inzake het stellen van kledingvoorschriften gebruik maken.
schreef:
Het Laatste Nieuws (8/9/2009) bericht dat de Belgische Raad van State het Antwerpse hoofddoekverbod zal schorsen, althans dat de Auditeur zulks geadviseerd heeft. De zaak is aangespannen door een gedupeerde leerling. Volgens de Auditeur mag het hoofddoekverbod niet op eigen houtje door een (openbare) school worden ingesteld, maar alleen door de koepelorganisatie (het Gemeenschapsonderwijs Go!).
UPDATE: De koepelorganisatie heeft vandaag (11/9/2009) besloten dat het dragen van hoofddoeken en andere levensbeschouwelijke symbolen op alle Vlaamse openbare scholen verboden wordt (althans op de openbare scholen die onder het Gemeenschapsonderwijs vallen, dus niet op de stedelijke en provinciale openbare scholen).
schreef:
In De Morgen (10/9/2009) geeft advocaat Abderrahim Lahlali een juridische analyse. Lucas Catherine (14/9/2009) gaat nog een stap verder: volgens het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens (art. 9) heeft alleen de wetgever het recht onder bepaalde voorwaarden een hoofddoekverbod in te stellen. Ook de onderwijsminister Pascal Smet waarschuwt dat het hoofddoekverbod wellicht onconstitutioneel is (De Morgen 14/9/2009). Hoogleraar Paul de Hert (12/9/2009) stelt echter dat er nog een tussenoplossing is, namelijk dat de wetgever scholen de bevoegdheid geeft onder stringent geformuleerde voorwaarden een hoofddoekverbod in te stellen.
Op grond van vormfouten weigert de Raad van State (15/9/2009) vooralsnog op de kwestie in te gaan.
schreef:
Jozef Leysen en Valerie Droeven (De Standaard 21/9/2009) hebben een argumentenkaart voor en tegen het hoofddoekverbod samengesteld. Ik mis er nog een paar. Tegen (nr. 1A): Het recht op het dragen van religieuze symbolen behoort tot de grondrechten die in internationale verdragen beschermd zijn; inbreuk op dat grondrecht ondermijnt het respect van de burgers voor wettelijk of verdragsrechtelijk vastgelegde normen en daarmee het voortbestaan van de rechtsstaat. Tegen (nr. 5A): Door scholen of schoolkoepels zelf de keuze te geven tot het wel/niet instellen van een hoofddoekverbod ontstaat een domino-effect: scholen die geen verbod instellen, worden overstroomd door hoofddoekdragende moslima’s, waardoor niet-moslims de wijk nemen naar scholen met een hoofddoekverbod. Tegen (nr. 12): Een hoofddoek symboliseert een voorhuwelijkse kuisheidsgelofte, maakt de haardos onzichtbaar en maakt de draagster onaantrekkelijk op de voorhuwelijkse seksmarkt; een hoofddoekverbod geeft moslima’s in eigen kring het odium van een gevallen vrouw, ontneemt hun een belangrijke bescherming tegen seksuele avances en seksuele intimidatie, en werkt de voorhuwelijkse promiscuïteit van moslima’s in de hand.
UPDATE I: Ook Rudi Dierick rapporteert op zijn weblog (29/9/2009) een poging tot het samenstellen van een argumentenkaart.
UPDATE II: De laatste update (october 2010) van de discussienota van Dierick staat hier.
schreef:
Het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding, de Vlaamse pendant van het CGB, heeft het initiatief genomen om de discussie over het hoofddoekverbod uit het slop te halen. Zo bericht De Morgen (24/11/2009). Zie de nieuwe website Veruiterlijkingen van het centrum.
schreef:
De Auditeur van de Raad van State acht de klacht tegen het hoofddoekverbod van de Vlaamse schoolkoepel ontvankelijk (De Morgen 4/3/2010).
UPDATE 18/3/2010: De Raad van State vraagt advies aan het Grondwettelijk Hof (uitspraak ultimo 2010) en schorst in afwachting daarvan het hoofddoekverbod in het Gemeenschapsonderwijs.
schreef:
De Belgische sikhs vragen aandacht voor het feit dat ook zij door een eventueel hoofddoekverbod getroffen zouden worden (Stampmedia 4/9/2010). De sikhs zijn afkomstig uit de Noord-Indiasche Punjab. Het sikhisme is een monotheïstische godsdienst, evenals het christendom, het jodendom en de islam. Een van hun godsdienstige geboden is dat ze hun haar niet afknippen. De mannen moeten het haar bovendien met een ‘dastaar’ (tulband) bedekken; de vrouwen zijn daartoe niet verplicht. In Nederland wonen ongeveer 12.000 sikhs.
schreef:
Gemengde school in tweestrijd…
Het Onze-Lieve-Vrouw College is een Rooms-Katholieke basisschool in het centrum van het stadje Lokeren (halfweg tussen Antwerpen en Gent). Steeds meer autochtone ouders sturen hun kinderen naar een ‘witte’ school in de buitenwijken, zodat n…
schreef:
[…] En zij steunt dan ook de beslissing van de Antwerpse schooldirectrice Karin Heremans, die op haar openbare Atheneum het dragen van politieke en religieuze symbolen verboden heeft: zodoende worden minderjarige […]
schreef:
[…] toetsen of de RGo het gewraakte verbod mag instellen. Bron: Grondwettelijk Hof >Arresten; Hoofddoekverbod in Antwerpen. Zie ook: de stellingname van Achmed Marcouch in het debat over exclusieve (negatieve) neutraliteit […]
schreef:
Bij het opstellen van een argumentenkaart pro en contra de hoofddoek zijn onder meer de (al dan niet beoogde) functies van de hoofddoek in het geding. Ik vraag me af of de paspoortfunctie van een hoofddoek voldoende in de beschouwing wordt betrokken. De functie van een blindenstok is niet alleen dat de blinde of slechtziende de weg kan vinden maar ook dat anderen erop geattendeerd worden dat hij of zij blind is: gelieve rekening te houden met mijn handicap. Zou de functie van de hoofddoek mede die van een ‘religieus identiteitsbewijs’ kunnen zijn: gelieve rekening te houden met het feit dat ik moslima ben en dat ik dus beroep wens te doen op de nodige faciliteiten om aan mijn geloofsplichten te voldoen (bv. inzake het vrijdagsgebed). Katholieke meisjes en vrouwen hebben het in dat opzicht gemakkelijker: ze doen een gouden kruisje om de hals. Voor moslima’s kan het Handje van Fatima die functie niet vervullen: niet alleen omdat het als een heidens amulet wordt beschouwd maar ook omdat rechtzinnige moslima’s geen opsmuk dragen.