Moeder Irma is aan een rolstoel gekluisterd. Ze lijdt aan Multiple Sclerose (MS). Het gezin woont in een dorp op zo’n zeven kilometer afstand van Doetinchem. Vader werkt in Duitsland en maakt lange dagen. Het gezin telt twee dochters. De oudste studeert en woont in Utrecht. De jongste is zeventien en zit nog op school. Vader en dochter doen hun best om moeder Irma te ondersteunen en het huishouden draaiende te houden. Daarnaast krijgt het gezin hulp van anderen: tante kookt het diner, een nichtje helpt met de was, een vriendin assisteert elke week met fysiotherapie, en via de AWBZ komt er drie uur per week een werkster. Maar dat laatste gaat per 1 januari veranderen door de decentralisatie en bezuiniging op de zorg. Onlangs lag er een brief van de gemeente Montferland op de mat: de huishoudelijke hulp wordt geschrapt. Irma is geschokt, te meer daar de Gemeente niet gecheckt heeft hoe het met de belastbaarheid van vader en dochter gesteld is.
Wat moeten we aan met zo’n verhaal? Als buitenstaanders kunnen we niet beoordelen hoe hoog de nood is in dit concrete geval. Zijn vader en dochter, gezien hun eigen tijdsbudget, in staat het wegvallen van de werkster op te vangen? Heeft vader de financiële middelen om zelf een werkster te bekostigen? Of moet dochterlief een baantje nemen om het gezinsinkomen aan te vullen?
Die vragen blijven hier onbeantwoord, maar onderwijsinstellingen kunnen wel een algemene conclusie trekken. Ze trachten rekening te houden met het feit dat sommige scholieren en studenten te kampen hebben met persoonlijke omstandigheden waardoor ze niet fulltime aan hun school- of studieverplichtingen kunnen voldoen. Ze zijn er bijvoorbeeld op bedacht dat sommigen door eigen functiebeperking of chronische ziekte gehandicapt worden in hun school- en studieloopbaan. Daarnaast zijn er scholieren en studenten die de zorg hebben voor eigen kinderen en die dus gehandicapt worden door hun ouderlijke zorgplicht. Maar door het nieuwe overheidsbeleid inzake ‘De Participatiesamenleving’ vraagt nu ook een derde probleem de volle aandacht. Onderwijsinstellingen moeten er, meer dan voorheen, op bedacht zijn dat sommige scholieren en studenten in hun school- en studieloopbaan gehandicapt worden door hun zorgplicht jegens gezins- of familieleden.
Bron: De Stentor 7/11/2014; Montferlandnieuws 3/11/2014; Jonge mantelzorgers (I) (17/11/2013); Topberaad Arbeid en Zorg (11/7/2013).
Toelichting bij de casus: als ik het goed begrijp, is het recht op AWBZ-verstrekkingen (waaronder huishoudelijke hulp) niet afhankelijk van de hoogte of laagte van het gezinsinkomen van de betrokkene. Krachtens de Wet Maatschappelijke Ondersteuning is de Gemeente Montferland in dit geval verantwoordelijk voor de verstrekking van huishoudelijke hulp. Moeder Irma is vooral ook geschokt over het feit dat de Gemeente haar onderzoeksplicht verzaakt heeft. De Landelijke Vereniging van Mantelzorgers heeft daarover een notitie geschreven: de Gemeente heeft geen keukentafelgesprek belegd met de hulpvraagster en de betrokken mantelzorgers.