Op de laatste dag vóór het zomerreces, verleden dinsdag, heeft de Eerste Kamer de langstudeerderswet erdoorheen gejast. Vertraagde studenten krijgen een collegegeldtoeslag van 3000 euro. De staatssecretaris heeft toegezegd te bekijken of hij de gevolgen van de wettelijke maatregelen kan repareren voor enkele studentengroepen die onevenredig getroffen worden: deeltijdstudenten; student-bestuurders; deelnemers van pre-master deficiëntieprogramma’s; en gehandicapte studenten die geen extra jaar prestatiebeurs hebben genoten. Er zijn echter een paar groepen die definitief het pleit verloren hebben: (a) de omzwaaiers en (b) de spijtoptanten. Wat de omzwaaiers betreft, worden met name de snelle switchers onredelijk zwaar getroffen. Je komt in het eerste trimester tot de conclusie dat je een verkeerde studie hebt gekozen. Je beëindigt de inschrijving per 1 november, maar als je volgend jaar per 1 september in een nieuwe studie start, heb je volgens de OCW-boekhouding automatisch een jaar studievertraging aan de broek. Wat de spijtoptanten betreft, gaat het om studenten die hun studie sinds 1991 onverrichterzake hebben afgebroken maar die nu alsnog een diploma willen behalen. Ook voor hen geldt dat elk studiejaar waarin ze ooit op 1 oktober bij een opleiding in het hoger onderwijs ingeschreven stonden, door OCW automatisch als opgelopen studievertraging wordt bijgeschreven. Dit zijn schrijnende gevallen, maar in staatkundig opzicht is het meest schrijnend dat onze volksvertegenwoordigers het lot van deze twee groepen domweg hebben doodgezwegen. Wir sind unschuldig, denn wir haben es nicht gewusst.
De staatssecretaris heeft op 13/9/2011 kamervragen over de deeltijdopleidingen beantwoord.
UPDATE I: En op 14/9/2011 stuurde hij de kamer een kritische brief over de ideeën van VVD en D66 inzake faciliteiten voor student-bestuurders (collegegeld-vrij besturen).
UPDATE II: De staatssecretaris bericht (24/11/2011) dat de brede verkenning betreffende de initiële deeltijdopleidingen in het hoger onderwijs pas in maart 2012 wordt uitgebracht. Inmiddels zullen de bestaande deeltijdopleidingen al nagenoeg zijn doodgebloed.
UPDATE III: Science Guide (1/2/2012) bericht dat parlementariërs zich langzamerhand ongemakkelijk beginnen te voelen over de onbedoelde gevolgen van de langstudeerdersboete.
UPDATE IV: De tweedekamerleden Lucas (VVD) en Van der Ham (D66) hebben op 21/2/2012 een amendement ingediend op het wetsontwerp Studeren is Investeren, dat het instellingen mogelijk maakt om student-bestuurders, topsporters en andere studenten die nuttige bezigheden buiten hun studie verrichten, voor een jaar een beurs te geven uit het Profileringsfonds zonder dat ze als student ingeschreven staan. De betrokken studenten kunnen dus een extra jaar studievertraging oplopen voordat ze gestraft worden met een langstudeerdersboete. Het zou me niets verbazen als ook student-assistenten en Akademie-assistenten onder die regeling zullen worden geschaard.
Er wordt gepleit voor speciale regels voor jonge studerende ondernemers, vergelijkbaar met de bestaande topsportersregelingen (Reformatorisch Dagblad 16/9/2011). Eerder dit jaar kwamen Windesheim, Landstede en Deltion College in het nieuws, die lokale faciliteiten voor student-ondernemers willen creëren.
Univers (21/10/2011) bericht dat Tilburgse studenten die een pre-master deficiëntieprogramma hebben gevolgd, eveneens tot de schrijnende gevallen behoren: de UvT had hen namelijk toentertijd alvast als masterstudenten ingeschreven.
UPDATE I: OCW (11/1/2012) heeft kamervragen dienaangaande beantwoord.
UPDATE II: De staatssecretaris vindt het bij nader inzien onterecht dat deze studenten voor die boete moeten opdraaien, maar hij laat in het midden wie hen schadeloos moet stellen (Folia Web 27/1/2012).
Ik heb de studenten met kinderen nog niet genoemd. TU Delta (10/11/2011) geeft een impressie.
De rechtbank te Den Haag heeft op 11/7/2012 bepaald dat de langstudeerders die uiterlijk 1/2/2011 stonden ingeschreven bij een deeltijdopleiding met een langere cursusduur dan de voltijdse opleiding, recht hebben op een coulante overgangsregeling. Dit vonnis is bij voorraad uitvoerbaar, d.w.z. ook als OCW in hoger beroep gaat, mag voor deze groep per 1 september aanstaande geen langstudeerdersboete worden geheven.
UPDATE: Op 31/8/2012 heeft de staatssecretaris een kamerbrief over de faciliteiten voor deeltijdstudenten naar de Eerste Kamer gestuurd.