onderwijsethiek.nl

Yra van Dijk is hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde in Leiden. Sinds dit studiejaar verbiedt zij haar studenten om tijdens de colleges hun laptops, tablets en mobiele telefoons te gebruiken (Mare 22/9/2016 pp.1, 6-7; VK 23/9/2016, 5/10/2016). Ze heeft er genoeg van tegen een muur van zombies aan te praten. Het stoort haar bovendien dat de apparatuur niet alleen gebruikt wordt om college-aantekeningen te maken, maar ook om zich onderwijl in de lokkende buitenwereld te verpozen. Zij vindt dat een grove inbreuk op de etiquette.
Als ik het goed begrijp, ergert professor Van Dijk zich vooral over het digitale gedrag van studenten tijdens hoorcolleges. Maar ze zou ook haar eigen onder­wijsgedrag kunnen aan­passen teneinde voor haar studenten een doelmatige en effectieve leeromgeving te creëren:
(a) Behandel niet alle stof in hoorcolleges, want dat is een gebrekkige communicatievorm die nauwelijks beklijft. Beperk je tot de stofonderdelen die aantoonbaar gebaat zijn bij ‘live’ presentatie.
(b) Neem de hoorcolleges tevens op video op, zodat studenten de video­registratie naderhand nog eens kunnen afspelen.
(c) Zorg dat alle leerstof op schrift staat, eventueel ook in standaarddictaat en hand-outs, zodat de toehoorders geconcentreerd kunnen luisteren en mee­denken.
(d) Stel de aanwezigheid op contact-uren niet verplicht, indien en voor zover deze voornamelijk het karakter van frontale hoor­colleges hebben. Het is namelijk onzeker of zo’n vrijheids­beknotting in het belang van iedere student is.
(e) Bied, in plaats van ‘live’ hoorcolleges, ingeblikte videocolleges aan, die studenten op een zelfgekozen plaats en uur kunnen afspelen. Daarmee besparen zij reis- en verliestijden.
(f) Vervang de hoorcolleges, gekenmerkt door éénrichtingverkeer van docent naar student, door interactieve werk­colleges (c.q. practica), waar studenten echt iets van opsteken.
(g) Kortom: zorg voor een effectieve mix van hoorcolleges, werkcolleges en docent-onafhankelijke studie-activiteiten. En zet voortgangstoetsen in om het onderwijs- en studie­proces te synchroniseren.