In sommige staten worden lastige burgers in gevangenissen en psychiatrische inrichtingen opgesloten of naar onherbergzame oorden verbannen. En in sommige zorginstellingen lopen lastige bewoners het risico in een dwangbuis of isoleercel terecht te komen of met psychofarmaca tot doffe berusting te worden gebracht. Maar hoe zit het met lastige leerlingen? In hoeverre lopen zij het risico ten onrechte naar het speciaal onderwijs te worden verbannen of met psychofarmaca in het gareel te worden gehouden? Voor hen zijn diverse psychiatrische labels voorhanden, zoals opstandige gedragsstoornis (ODD, oppositional defiant disorder), antisociale gedragsstoornis (CD, conduct disorder) en concentratie- en hyperactiviteitsstoornis (ADHD, attention deficit hyperactivity disorder). Ook al hebben leerkrachten en schoolartsen het beste met hen voor, toch ligt valse etikettering van lastige leerlingen op de loer.
Todd Elder (Michigan State University) heeft aangetoond dat kinderen onder de leeftijdsgrens van zeven jaar vaak ten onrechte een ADHD-diagnose aan de broek krijgen, met bijbehorende medicatie zoals Ritalin. Hij constateert namelijk dat vroege (jongere) leerlingen veel vaker dat etiket krijgen opgedrukt dan late (oudere) leerlingen uit dezelfde klas. Hun ongedurigheid wordt niet veroorzaakt door een ziekelijke stoornis, maar door het feit dat ze nog niet schoolrijp zijn: ze zijn nog niet opgewassen tegen de taakgerichte disciplinering en het gedwongen stilzitten op school. Een mogelijke bijkomende factor is dat ze, ook al doen ze hun best, nog niet het prestatieniveau van hun oudere klasgenoten kunnen evenaren en dat ze zich als jonkies sociaal buitengesloten voelen. En het is denkbaar dat ze ten gevolge van al die frustratie en tegenslag een enorme aversie tegen hun schooltaken ontwikkelen en psychisch in de knoop raken.
Bron: MSU News 17/8/2010.
Zie ook: Kretzsch 18/8/2010, Edu 17/8/2010, Onderwijsethiek 2/5/2010.
In Nederland is het aantal methylfenidaat-recepten (tegen ADHD e.d.) voor kinderen en tieners gestegen van 506.000 in 2008 naar 581.000 in 2009, aldus Frederiek Weeda in NRC-Handelsblad (21/8/2010). Dat is een toename met 15%. Ook het aantal antipsychotica-recepten voor kinderen en tieners is met 14% gestegen: van 131.000 in 2008 naar 149.000 in 2009. Deze stijging wordt vooral verklaard door diagnoses in het autistisch spectrum.
Rita Kohnstamm (29/8/2010) verwijst ook naar het proefschrift Geboortemaand en schoolsucces van Klaas Doornbos (1971): naarmate kinderen op jongere leeftijd groep 3 instroomden, liepen ze een groter risico die klas te moeten doubleren.