onderwijsethiek.nl

Ik heb de documentaire film Zero days gezien, die deze week in première is gegaan. Nou ja, gezien, behalve dan die tien minuten dat ik was ingedommeld. Het gaat over machtige actoren (USA, Israël) die een heimelijke cyberoorlog hebben ontketend om Iran met zijn aspiraties op het gebied van kernenergie op de knieën te krijgen. De belang­rijkste boodschap van de film is dat zulke machtige actoren met vuur spelen omdat ze de fundamenten van de internationale rechtsorde aantasten: als zij op deze wijze menen te mogen opereren, ontlenen anderen daaraan een vrijbrief om eigen belangen met soortgelijke middelen te verdedigen. En naar analogie: het hek is van de dam als machtige actoren basale rechtsbeginselen menen te mogen schenden door verre landen binnen te vallen, burger­doelen te bombarderen of zelfs hele steden plat te gooien, vijanden te martelen en hen zonder vorm van proces te detineren of executeren. Zodoende brengen ze trouwens ook hun eigen burgers in gevaar, want waarom zouden hun tegenstanders dan nog morele scrupules ervaren om deze strijdmiddelen (ter verdediging van eigen belangen dan wel uit wraak) in te zetten?
Machtige actoren kunnen méér kapot maken dan we met z’n allen willen. Zo heeft Marloes Hendrickx onlangs een proefschrift afgerond waarin zij aantoont dat het gedrag van de machtige leerkracht jegens zijn of haar machteloze leerlingen van invloed is op de wijze waarop zij onderling met elkaar omgaan. Als de leraar (door conflictueuze relaties en interacties met de klas) het slechte voorbeeld geeft, worden de onderlinge relaties van leerlingen ook slechter. En als een leraar vaak tegenover een bepaalde leerling uit z’n slof schiet, is de kans groot dat kinderen die klasgenoot onaardig gaan vinden. Ik denk dat je ook kunt zeggen: onprofessio­neel en respectloos leraarsgedrag in de klas vergroot het risico dat kinderen elkaar pesten en respectloos bejegenen.
Bron: M.M.H.G. Hendrickx, The role of the teacher in classroom peer relations (diss. Utrecht 2017; digitaal embargo tot 17/8/2018)