onderwijsethiek.nl

Eind april is het wetsvoorstel Lerarenregister bij de Tweede Kamer ingediend. Het doel van de wet is dat geregistreerd wordt of bevoegde leraren aan hun bekwaamheidseisen op het gebied van bij- en nascholing voldoen. Tevens kan uit het Lerarenregister worden afgelezen voor welke vakken en onderwijs­functies de betrokken leraar bevoegd en bekwaam wordt geacht. Dat is interessant voor de leerlingen en hun ouders: heeft meneer of mevrouw X de nodige papieren in huis om de lessen te verzorgen waarvoor hij of zij staat ingeroosterd, om die leerlingen adequaat te begeleiden, en om de bijbehorende toetsen samen te stellen, af te nemen en na te kijken? Maar de vraag rijst of de leerlingen en hun ouders de mogelijkheid krijgen het voorgestelde register te raadplegen. Er zijn tegenstrijdige signalen. Volgens OCW-website De Lerarenagenda (3/5/2016) gaat de wetgever niet voorschrijven in hoeverre het register openbaar is: ‘In het huidige, vrijwillige lerarenregister [van de Onderwijscoöperatie] zijn alleen je naam en die van de school waar je werkt voor iedereen zichtbaar. (…) Naar verwachting is dat straks ook zo voor het verplichte register. Leraren beslissen daar zelf over.’ In de Memorie van Toelichting (§3.4) bij het wetsontwerp staat daarentegen dat leraren door hun registratie ‘voor derden – ouders, leerlingen, studenten – zichtbaar [maken] dat (hij zich heeft) geregistreerd, voor welke bevoegd­heid [c.q. bevoegdheden] hij dat heeft gedaan en voor welke herregistratie[s] hij opgaat. In overleg met de beroepsgroep wordt bepaald in welke uitzonderingssituaties (hij) uit privacyoverwegingen bepaalde gegevens – bijvoorbeeld de naam van de school – (kan) laten afschermen.’ Ook de lerarenvakbond CNV-Onderwijs (25/4/2016) gaat ervan uit dat het register voor de buiten­wereld zichtbaar maakt: ‘of je als [bevoegde] leraar geregistreerd bent, je school, en het onderwijs of het vak [c.q. de vakken] waarvoor je [na vier jaar] gaat herregistreren.’ Vervolgens moet natuurlijk ook publiekelijk worden aangetekend of die herregistratie geëffectueerd is.
Voor het publieke vertrouwen in het leraarsambt is het van cruciaal belang dat leerlingen en hun ouders zelf kunnen checken of een leraar als bevoegd en bekwaam te boek staat voor de onderwijsfunctie die hij of zij vervult. Zodoende kunnen ze via de medezeggen­schapsorganen ook een rem zetten op de tewerkstelling van onbevoegden (waaronder nog-niet-bevoegden, onder­bevoegden en andersbevoegden) en een impuls geven tot behoorlijke supervisie en begeleiding van personeelsleden die zich niet, nog niet of niet meer als registerleraar voor hun onderwijsfunctie gekwalificeerd hebben. Het is gewenst dat niet alleen in de Memorie van Toelichting maar ook in de wetstekst zelf wordt vastgelegd welk gedeelte van het leraren­register voor belanghebbenden (leerlingen, ouders, leden van medezeggenschapsorganen) toegankelijk moet zijn.
Zie ook: Onderwijsethiek 15-02-2015; 22-09-2013; 09-04-2013; 26-03-2013; 24-05-2011; 11-09-2008