Op haar partijcongres, medio maart, gaat de PvdA haar standpunt bepalen over de integratie van allochtone ingezetenen in de Nederlandse samenleving. In aansluiting op een WRR-rapport (2003 p.190) worden in de concept-resolutie drie strategieën onderscheiden die de overheid daarbij kan volgen: Normeren (afwijkend gedrag verbieden, bijvoorbeeld het dragen van nikaabs in de klas), Confronteren (actief bevorderen dat afwijkend gedrag aan de kaak wordt gesteld, bijvoorbeeld het dragen van nikaabs op straat) en Tolereren (afwijkend gedrag toelaten, bijvoorbeeld het dragen van een hoofddoek in de klas). Ella Vogelaar (De Volkskrant 20/1/2009) waarschuwt dat deze drieslag verkeerd kan worden opgevat. Riekt de gekozen drieslag naar onverdraagzaamheid?
Lees verder … (PDF)
Wes, waar maak je je nou eigenlijk druk over, vroegen ze aan mij. Mijn antwoord luidt aldus. Ik ben lid van de PvdA. Ik lees in de concept-resolutie dat ’tolereren’ wordt gedefinieerd als ‘dulden en mensen in hun waarde laten’ (p.7). Tolereren is één van de drie opties waartussen ‘vertegenwoordigers en bestuurders van de PvdA’ kunnen kiezen (p.7). Voorbeelden van gedrag dat getolereerd moet worden: het dragen van ‘hoofddoekjes in het klaslokaal’ of het luiden van ‘kerkklokken die de zondagsdienst aankondigen’ (p.8). Ik constateer dat de opstellers zich niet beperken tot de neutrale stelling dat het dragen van een hoofddoek in de klas toegelaten (dus niet verboden) moet worden: zij stellen dat het dragen van een hoofdoek in de klas geduld moet worden. Daarmee kwalificeren ze het als ongewenst gedrag dat door de vingers moet worden gezien. Ik vind deze kwalificatie van schaamteloze neerbuigendheid tegenover allochtone medeburgers getuigen. Deze kwalificatie is in strijd met één van de basiswaarden van de democratische rechtsstaat: verdraagzaamheid. In het Toezichtkader Actief Burgerschap en Sociale Integratie (OCW 2006) wordt deze basiswaarde als volgt gedefinieerd: ‘Verdraagzaamheid (ook wel tolerantie genoemd) betekent dat je de mening of het gedrag van een ander accepteert, ook al ben je het er helemaal niet mee eens. En het betekent ook dat je ieder de ruimte wilt geven om zo’n mening of zulk gedrag te hebben. Natuurlijk moet iedereen zich daarbij wel aan de wet houden.’ Met het werkwoord ‘dulden’ wordt aan deze basiswaarde onvoldoende recht gedaan.
Het partijbestuur van de PvdA heeft op 17 februari een herziene concept-versie van de Resolutie Integratie gepubliceerd. Op p.209 wordt een herziene definitie van ’tolereren’ gegeven: accepteren [van afwijkend gedrag] en mensen [die zich afwijkend gedragen] in hun waarde laten. De definitie van Van Dale (dulden, gedogen, toelaten) wordt dus danig opgerekt. Een prachtig staaltje van New-speak, zoals door Orwell aan de kaak gesteld in zijn boek ‘1984’.
Op p.206 is trouwens een ander staaltje van New-speak te vinden. Evenals in het vorige concept wordt gesteld dat ‘krenken mag’. Maar nu wordt deze stelling nader verduidelijkt: binnen de grenzen van de wet mag je gebruik maken van je vrijheid van meningsuiting, ook al voelen sommigen zich door jouw uitlatingen gekrenkt. Ook hier wordt de definitie van Van Dale (zich grievend of beledigend tegenover iemand uitlaten) danig opgerekt: door het partijbestuur wordt buiten beschouwing gelaten dat iemand mogelijkerwijs de intentie heeft om te krenken, maar wordt het werkwoord gereserveerd voor uitlatingen die tot gevolg hebben dat iemand zich gekrenkt voelt.
Volgens de New-speak van het partijbestuur kan Accepteren uit het woordenboek worden geschrapt, aangezien Tolereren dezelfde lading dekt. En evenzo kan Grieven en Beledigen uit het woordenboek worden geschapt, aangezien dat voldoende wordt gedekt door Zich Gekrenkt Voelen. Door deze taalmanipulaties geeft het partijbestuur aan Jan, Piet en Klaas een vrijbrief om Achmed en Fatima slinks te discrimineren. Ze moeten het afwijkende gedrag van Achmed en Fatima weliswaar gedogen maar ze hoeven hem (haar) niet te accepteren. En ze mogen zich grievend jegens (of over) Achmed en Fatima uitlaten, zolang de rechter niet heeft vastgesteld dat ze zich aan strafbare belediging hebben schuldig gemaakt. Het wachten is op het voorstel van de PvdA iedere islamitische medeburger met een Morgenster te tooien teneinde hen tegen discriminatie te beschermen.
Het partijcongres heeft twee woorden geschrapt in de alinea over de vrijheid van meningsuiting: ‘Neem de vrijheid van meningsuiting. Dat is een groot goed, waar iedereen vrijelijk gebruik van moet kunnen maken. Een dergelijke grote vrijheid vraagt ook om een morele verantwoordelijkheid: bij alles wat we doen moeten we rekening houden met de ander en met de effecten op de samenleving als geheel. Het recht om niet gekrenkt te worden bestaat echter niet.
Krenken mag.De vraag of iemand zich gekrenkt voelt ligt zo anders voor ieder individu dat ze geen reden kan zijn voor inperking van de vrijheid van meningsuiting. Het omgaan met de vrijheid van meningsuiting vraagt dus niet alleen wijsheid en verantwoordelijkheid maar ook weerbaarheid en incasseringsvermogen. Juridisch zijn er evenwel ook grenzen gesteld aan de vrijheid van meningsuiting. Die liggen bij het aanzetten tot haat of geweld en discriminatie. Als mensen van mening zijn dat deze grenzen worden overschreden hebben zij het volste recht hierover het oordeel van de rechter te vragen. De rechtstaat is er immers voor iedereen. Burgerrechten verdienen het te worden gekoesterd door burgers die in hun onderlinge verkeer opkomen voor elkaars rechten en vrijheden. Zo moet discriminatie en haatzaaien consequent worden bestreden en veroordeeld.’ Is daarmee het vuil uit de lucht gehaald? Neen, het lijkt erop dat de PvdA ernaar streeft de juridische grenzen, gesteld aan de vrijheid van meningsuiting, op te rekken: willen de PvdA-bestuurders dat belediging niet langer strafbaar wordt gesteld? O.K., laat ik jullie dan op je wenken bedienen: ik vind jullie een stelletje proleten, die in een beschaafd land niet thuishoren.Een groepje progressieve moslims schreef deze week een reactie naar mijn hart (NRC 8/2/2010).