onderwijsethiek.nl

Wij geven groen licht voor Massive Open Online Courses (MOOC’s) in het Nederlandse hoger onderwijs (H.O.), zo kondigt het ministerie in een nieuwsbericht aan (9/1/2014). Is dat nieuws? Nee, het staat universiteiten en hogescholen van oudsher vrij aan wie dan ook contractonderwijs te bieden. En dat mag best in de vorm van afstandsonderwijs en zonder afsluitend tentamen of examen. Het werkelijke nieuws is dat OCW het idee oppert dat geaccrediteerde H.O.-opleidingen de MOOC-deelname van hun eigen studenten met studiepunten belonen, althans indien dat in hun onderwijs- en examenregeling is vast­gelegd of indien die MOOC door de lokale examencommissie als keuzevak aanvaard wordt. In haar kamerbrief (8/1/2014 p.10) constateert de minister dat opleidingen binnen een bepaalde bandbreedte ook studiepunten mogen verbinden aan online cursussen die door andere instellingen worden aangeboden.
Een MOOC wordt in de kamerbrief (p.2) gedefinieerd als ‘een complete online cursus, met cursusmateriaal, een docent die uitleg en begeleiding geeft, huiswerkopgaven, feedback op ingeleverd huiswerk, een platform waarin deelnemers met elkaar in discussie kunnen gaan en een afsluitend [tentamen] met de optie van een bewijs van deelname of een certificaat dat het [tentamen] met goed gevolg is afgelegd (…).’ Maar het is natuurlijk ook denkbaar dat faculteiten tot ‘ontbundeling’ besluiten (p.11), bijvoorbeeld dat ze het onderwijs van de cursus uitbesteden maar de tentaminering van de studieresultaten in eigen hand houden.
De achilleshiel van MOOC’s is de borging van het bereikte eindniveau. Dit soort online-cursussen zijn ingebed in het denkpatroon van het Amerikaanse undergraduate onderwijs. In de Amerikaanse traditie worden studiepunten toegekend op basis van de deelname aan een cursus en niet zozeer op basis van de bereikte studieresultaten. Betere studieprestaties worden wel met hogere cijfers beloond, maar zelfs het gerenommeerde Harvard College meent daarbij te mogen vertrouwen op de integriteit van de student: men gaat er voet­stoots van uit dat papers en take-home tentamens zonder hulp van derden gemaakt worden. De huidige generatie MOOC’s is nog volop in die traditie geworteld. Het is ook niet ongebruikelijk dat afsluitende papers, in plaats van door docenten, door mede­studenten beoordeeld worden.
OCW heeft aangekondigd de ontwikkeling en evaluatie van MOOC’s te willen subsidiëren om zo ook buitenlandse con­currentie het hoofd te bieden en nieuwe markten aan te boren. Maar het is onduidelijk in hoeverre men tevens serieuze innovatie van ons geaccredi­teerde H.O.-bestel voor ogen heeft, met behoud van kwaliteit. Of denkt men veeleer aan profijtelijk contractonderwijs, waaronder vrijblijvende ‘university extension’ in de trant van de Volksuniversiteit en Hoger Onderwijs voor Ouderen?