Ook leraren mogen niet pesten

/

Volgende week treedt de wet Sociale Veiligheid op School in werking. Na lange beraad­slagingen hebben basis- en middelbare scholen nu de wettelijke zorgplicht om pesten tegen te gaan. Gewoonlijk denkt men daarbij vooral aan het pestgedrag van leerlingen, maar op de website School & Veiligheid wordt aangestipt dat er ook leraren zijn die zich aan pestgedrag schuldig maken.
Het probleem is echter dat het vaak niet zo duidelijk is waar de grens ligt tussen effectief leraarsgedrag en verwerpelijk pest­gedrag. Het is bijvoorbeeld goed verdedigbaar om een underachiever onder vier ogen te vertellen dat hij bijna de slechtste van de klas is en dat hij beter zijn best moet doen. Maar mag je hem telkens weer voor het front van de klas daarop aan­spreken? Misschien is het verdedigbaar aan iedere leerling op het kerst­rapport te berichten hoe hoog hij of zij scoort in vergelijking met de cijferverdeling in de klas als geheel. Maar het begint aardig op stelselmatig pestgedrag te lijken als je leerlingen telkens publiekelijk te schande zet wanneer hun cijfers achterblijven bij die van hun klasgenoten (Daily Telegraph 4/7/2015). In plaats van de slechtere leerlingen te motiveren en uit te dagen, worden ze gestraft met démotiverende ver­nederingen en ver­dacht­makingen.
Zo kijkt oud-leraar Alan Newland ook met enige schaamte terug naar de manier waarop hij vroeger orde hield in de klas (Guardian 2/5/2013). Hij placht lastige leerlingen te temmen door hen autoritair in de hoek te drijven en te vernederen, — totdat hij te horen kreeg dat hij als leraar de grootste pestkop van de klas was. Op dat moment ‘I realised I had been a role model in more ways than I imagined.’ Zonder het zelf te beseffen had hij de grens overschreden tussen effectief leraarsgedrag (leerlingen zo nodig tot de orde roepen en bijsturen) en stelselmatig pestgedrag (lastige leerlingen respectloos bejegenen en vernederen). Die grens wordt nog problematischer in zero-tolerance scholen waar leerlingen om de minste of geringste redenen als lastig worden gebrandmerkt.
Zie ook: Twee klokkeluiders (8/4/2015, 27/3/2014), Code Rood (2/3/2014), Pestvrije Scholen (4/4/2013, 3/6/2013), Veilige Publieke Taak (13/3/2010, 16/5/2010)

Alle reactiemogelijkheden zijn voor dit bericht momenteel gesloten.

2 reacties op “Ook leraren mogen niet pesten”

  1. Het thema van de pestende leraar werd in 1997 behandeld op de conferentie Is de School te Vertrouwen? van het Katholiek Pedagogisch Centrum, naar aanleiding van een onderzoek van Rian Hoorens (Trouw 24/12/1996, 26/3/1997; Digibron 26/3/1997, 27/3/1997). In gezagsgetrouw Nederland krijgt het thema naar mijn indruk niet veel aandacht, maar in het Angelsaksische taalgebied is men meer kindgericht: google op de zoektermen TEACHER en BULLY.
    P.S. Ziehier toch nog een Nederlandse casus (Wordjegepest 6/9/2011)

  2. Hypothese: goedwillende leraren kunnen huns ondanks in pestgedrag jegens leerlingen vervallen als zij gefrustreerd worden in het vervullen van hun opdracht of als zij zich extra moeite moeten getroosten om hun doelen te bereiken (orde houden, leerlingen iets bijbrengen, leerlingen motiveren, hun vorderingen toetsen). Maar ook: als ze worden gepest door leerlingen, als leerlingen hun gezag aantasten, als leerlingen ongehoorzaam zijn en hun niet het respect betonen waarop ze (gezien hun deskundigheid en functie) recht menen te hebben, als leerlingen de schoolregels niet respecteren. En misschien ook: als leerlingen zich ondankbaar tonen, hun vertrouwen beschamen, hun goede bedoelingen miskennen, hen buitensluiten, hen niet als medemens of vriend accepteren.