Dit jaar verschenen er 22 blogberichten op Onderwijsethiek.nl. De inhoudsopgave tref je HIER aan. Tussen half mei en eind september produceerde ik zes blogberichten over de wettelijke invoering van eigen bijdragen in het hoger onderwijs, die per 1 september haar beslag heeft gekregen. De onderwijsinstellingen mogen voortaan op eigen houtje besluiten sommige programmaonderdelen van een prijskaartje te voorzien, bovenop het collegegeld dat door de student betaald is. De opbrengst vloeit rechtstreeks in de kas van de desbetreffende universiteit of hogeschool, zonder dat daarop enige publieke controle wordt uitgeoefend. Dat riekt naar onprofessionele belangenverstrengeling, waarbij de uitoefening van de professionele verantwoordelijkheden ondermijnd dreigt te raken door het eigenbelang van de professionals of van hun werkgever. Weliswaar werd in de artikelsgewijze Memorie van Toelichting bij de Variawet (2021) paal en perk gesteld aan het heffen van eigen bijdragen (het zou alleen maar gaan om kosten die ‘niet redelijkerwijs’ voor rekening van de onderwijsinstelling kunnen worden gebracht), maar in de daaropvolgende Ministeriële Regeling is aan de instellingen nagenoeg carte blanche gegeven.
Op 15 december heeft de Onderwijsraad een adviesrapport uitgebracht onder de titel Publiek karakter voorop. Dat gaat eveneens over belangenverstrengeling: hoeveel verstrengeling is aanvaardbaar tussen enerzijds de publieke onderwijstaak in het basis- en voortgezet onderwijs en anderzijds het private ondernemerschap binnen die zelfde sector? In het Nederlandse onderwijsbeleid geldt als uitgangspunt dat het funderend onderwijs in principe kosteloos is voor de onderwijsdeelnemers. Maar de Onderwijsraad constateert dat de rijksoverheid (als bekostiger) en de scholen (als professionele aanbieders van onderwijs) niet voldoende duidelijk maken wat de leerlingen en hun ouders van een professionele school mogen verwachten. In hoeverre is het aanvaardbaar dat een school, zonder blikken of blozen, haar leerlingen naar private ondernemers (c.q. bijklussers) doorstuurt als ze bijles of huiswerkbegeleiding nodig hebben? en in hoeverre kan het door de professionele beugel als private ondernemers zelfs door de school in huis worden gehaald om dergelijke ‘extra onderwijsdiensten’ aan leerlingen te leveren op voorwaarde dat hun ouders bereid zijn daarvoor te betalen?
Lees verder … (PDF)