Pabo: competentietoets Rekenen-Wiskunde

/

Twee pabostudenten hebben een protestactie op touw gezet tegen de wijze waarop het landelijke certificaat Rekenen-Wiskunde wordt ingevoerd (Tubantia 14/5/2015, RTV Oost 15/5/2015). Voor studenten die in 2011/12 (of later) met de pabo-opleiding zijn gestart, geldt als diploma-eis dat ze dit certificaat behaald hebben. Daartoe moeten ze in het derde cursusjaar een landelijke competentietoets afleggen, nadat ze het lokale opleidings­programma Rekenen-Wiskunde voltooid hebben. Het certificaat levert slechts één studiepunt (ter waarde van 28 uur) op, aangezien men ervan uitgaat dat de stof reeds eerder behandeld en getentamineerd is. Maar volgens de protesterende studenten schiet het lokale opleidingsprogramma schromelijk tekort:
a) het lokale opleidingsprogramma is onvoldoende toegesneden op de landelijk vastge­stelde Kennisbasis Rekenen-Wiskunde en op de eisen van de landelijke competentie­toets die daarop gebaseerd is;
b) ten gevolge daarvan heeft de gemiddelde student verscheidene toetspogingen nodig om het certificaat te ver­werven; men loopt dus ernstige studievertraging op, te meer daar men jaarlijks slechts twee pogingen mag doen;
c) de studeerbaarheid van de pabo-opleiding wordt tevens ondermijnd doordat studenten slechts door trial and error te weten komen wat ze moeten kennen en kunnen om voor de landelijke competentietoets te slagen (betrouw­bare leermiddelen en oefenmogelijkheden ontbreken en gezakte studenten krijgen geen adequate feedback);
d) het gebrek aan oefenmogelijkheden klemt des te meer waar de slaagkans van de deelnemer niet alleen van z’n beheersing van de stof afhangt, maar ook van z’n uit­houdingsvermogen (drie uur zwoegen achter de computer) en van z’n denk- en werk­tempo (maximaal 2,4 minuut per vraag);
e) de slaagkans wordt toch al verlaagd door kwaliteitsgebreken van de competentietoets en door het feit dat de opstellers een praktisch vernuft veronderstellen waarover 22-jarigen niet altijd beschikken (bv. Toetsgids p.16-17: hoeveel uur kost het om 5000 woorden te lezen als je per pagina 5 minuten nodig hebt?).
Bron: Toetsgids van de competentietoets; Facebookpagina van de protesterende studenten

Alle reactiemogelijkheden zijn voor dit bericht momenteel gesloten.

9 reacties op “Pabo: competentietoets Rekenen-Wiskunde”

  1. f) De protesterende studenten wagen zich niet aan de stelling dat de Kennisbasis Rekenen-Wiskunde voor de Lerarenopleiding Basisonderwijs te hoog gegrepen is of dat in de competentietoetsen, bezien vanuit de Kennisbasis, te hoge eisen worden gesteld aan de student. Op dat punt zijn studenten niet oordeelsbevoegd. Maar ze menen wel te hebben moeten constateren dat de laatstafgenomen toetsen zwaarder zijn dan de proeftoets die op de website van de opstellers wordt aangeboden.
    In een vorig blogbericht (15/3/2015) heb ik in dit verband het probleem aangesneden dat toetsconstructeurs hun gebruikte toetsitems en antwoordsleutels bij voorkeur zo veel mogelijk geheim houden teneinde de items uit hun (uitdijende) itembank in de toekomst te kunnen hergebruiken. Een ernstig nadeel daarvan is dat de vakgenoten uit de relevante professionele beroepsgroepen (in casu de zittende leraren, de zittende lerarenopleiders en de rekenkundige/wiskundige specialisten) daardoor belemmerd worden in het vervullen van hun maatschappelijke verantwoordelijkheden inzake de uitoefening van een controlerende en bijsturende functie jegens de toetsmakers. Op die manier worden zij bijvoorbeeld gedwarsboomd in hun eventuele streven de stelling te onderbouwen dat de pabo (c.q. de opleiding tot kleuterjuf) aan heilloze academisering lijdt.

  2. Ook de landelijke rekentoetsen in het voortgezet onderwijs liggen onder vuur. De VO-raad (7/5/2015) zet vraagtekens bij het voornemen om ze met ingang van volgend leerjaar tot een verplicht onderdeel van het eindexamen te maken: “Dat de rekentoets voor een fors aantal leerlingen in met name het vmbo en de havo nog lastig te halen is, komt ook doordat de inhoud van de toets (nog) niet deugt en door de beperkte voorbereidingstijd die scholen en leerlingen is geboden.”

  3. Bezwaar bij de examencommissie en volgende beroepsmogelijkheden
    I. Als ik het goed begrijp, wordt de landelijke competentietoets afgenomen en beoordeeld onder verantwoordelijkheid van de lokale examencommissie. Volgens paragraaf 3.4 van de Toetsgids kan je, binnen twee weken nadat de landelijke inzageperiode is afgelopen, tegen de toetsuitslag bezwaar aantekenen. Dat dien je te doen bij de lokale examencommissie (en verder conform de lokale procedures en reglementen, bv. gemotiveerd, schriftelijk, ondertekend door de bezwaarmaker, verstuurd per aangetekende post, etc.). Als de examencommissie het bezwaar ongegrond verklaart, kan je tegen deze beschikking (of tegen haar eventuele weigering te beschikken) in beroep gaan bij het lokale College van Beroep voor de Examens. Tegen deze nieuwe beschikking staat hoger beroep open bij het landelijke College van Beroep voor het Hoger Onderwijs.
    II.1 De volgende vraag is natuurlijk waartegen je bezwaar kunt maken. Ik ben geen jurist, maar het primaire bezwaar betreft natuurlijk de toetsuitslag zelf. Bijvoorbeeld (ik probeer maar even met mijn lekenverstand):
    a) de antwoorden op de vragen xyz zijn ten onrechte fout gerekend;
    b) de vragen xyz zijn niet begrijpelijk genoeg (of doen beroep op algemene kennis waarover een normaal mens in deze opleidingsfase niet beschikt) en moeten bij de cesuurbepaling dus buiten beschouwing worden gelaten;
    c) de vragen xyz vallen buiten de stof die omschreven is in de Kennisbasis en de Toetsgids en moeten bij de cesuurbepaling dus buiten beschouwing worden gelaten;
    d) ik beheerste de stof voldoende, maar de toegestane afnameduur (c.q. de omstandigheden waaronder de toets is afgenomen) maakten het mij onmogelijk om dat te demonstreren;
    e) de moeilijkheidsgraad van de vragen was te hoog in vergelijking met de aangeboden oefen- en proeftoetsen;
    f) de afnameduur was te krap in verhouding tot het aantal en de moeilijkheidsgraad van de vragen, terwijl in de Kennisbasis geen eisen worden gesteld aan het tempo waarin opgaven worden opgelost.
    II.2 In de tweede plaats kan er aanleiding zijn bezwaar te maken tegen de consequenties van de toetsuitslag: je maakt er bezwaar tegen dat deze toetsgelegenheid bij de toepassing van de herkansingsregels als een verbruikte toetsgelegenheid wordt meegeteld:
    g) omdat ik geen eerlijke kans heb gehad te demonstreren dat ik de stof voldoende beheerste;
    h) omdat ik door de opleiders onvoldoende ben voorgelicht over de concrete toetseisen (kenbaarheidsbeginsel)
    i) omdat mij in de opleiding onvoldoende onderwijs- en toetsvoorzieningen geboden zijn om me op de toets voor te bereiden;
    j) omdat de werkelijke studielast, gemoeid met de toetsvoorbereiding, veel groter blijkt te zijn dan in het opleidingsprogramma begroot is (er is slechts één studiepunt voor uitgetrokken, terwijl de gemiddelde student naar onze taxatie bovenop het reguliere programma … weken (… uur) voorbereidingstijd nodig heeft om voor de toets te slagen; dat betekent dus dat de opleiding niet studeerbaar is in de 240×28=6720 uur die er voor staat).
    II.3 In de derde plaats kan er aanleiding zijn de lokale opleidingsinstanties en het College van Bestuur aansprakelijk te stellen voor de schade die jou is berokkend.

  4. Wat is er binnen de lokale opleidingen over de landelijke competentietoets Rekenen-Wiskunde geregeld? We nemen als voorbeeld de Pabo Windesheim: op pp.18-19 van het Studentenstatuut Pabo 2014-2015 staat de regeling. De nakijktermijn is in principe vijf werkweken (maar in afwijking daarvan kan die termijn in de vierde toetsperiode iets korter uitvallen, bv. afname in week 26 en uitslag in week 29).

  5. Een nagekomen gedachte ad II.2.j (de werkelijke studielast van de competentietoets): Een pabo kan repliceren dat alle stof van de Kennisbasis Rekenen-Wiskunde (de stof van de competentietoets dus) is afgetoetst in het reguliere programma van het eerste en tweede cursusjaar. Die repliek is echter niet afdoende. Zij moet namelijk niet alleen aannemelijk maken dat die stof in het reguliere programma is aangeboden, maar ook dat in het reguliere programma is vastgesteld dat de student die stof beheerste. Indien onvoldoende scores op het struikelvak Rekenen-Wiskunde gecompenseerd konden worden door ruim-voldoende scores op andere vakken, dan is haar claim niet houdbaar. In dat geval moet de competentietoets met veel méér studiepunten gehonoreerd worden.

  6. De Vereniging Hogescholen heeft de Handreiking Examencommissies 2015 uitgebracht. Op p.24 e.v. worden de taken van de examencommissie behandeld, waaronder de aanwijzing van examinatoren. Op p.43 e.v. worden klachtenbehandeling en bezwaar/beroep behandeld. Klachten gaan naar de examencommissie, maar de wet kent geen bezwaarprocedure inzake beschikkingen van de examencommissie: je moet rechtstreeks beroep aantekenen bij het College van Beroep voor de Examens. Geldt dat ook voor de beschikkingen inzake de landelijke competentietoets??? Of is er nog zoiets als een ‘voornemen tot het uitbrengen van een beschikking’, waartegen wel bezwaar openstaat? Het Reglement digitale afname landelijke kennistoetsen maakt ons niet veel wijzer. Er zijn afspraken gemaakt in het Landelijk Overleg Examencommissies, maar ik heb die nergens kunnen vinden. Wel is er een document d.d. 28/8/2014 (opgesteld door A. Straatman): de lokale examencommissie stelt de uitslag vast, desgewenst in afwijking van de landelijke uitslagen. Maar dan treedt wel een probleem op, want noch de examencommissie noch het College van Beroep hebben de vakinhoudelijke deskundigheid in huis om het oordeel van de (door de lokale examencommissie aangewezen)landelijke examinator te corrigeren.

  7. Pabo-opleiding Hogeschool Rotterdam inzake II.2.i en II.2.j:
    a) Volgens de studiegids zijn in het derde cursusjaar voor de voorbereiding op de landelijke competentietoets Rekenen-Wiskunde tien lesuren uitgetrokken. Het voorbereiden en afleggen van de toets levert één studiepunt op.
    b) In het magazine Profielen (13/4/2015) wordt bericht: Bij [deze competentietoets] wordt niet alleen de rekenvaardigheid getoetst, maar ook de rekendidactiek. “Dat maakt de toets best moeilijk”, zegt rekendocent Jos van Etten. “Bovendien is een paar onderdelen uit de [competentietoets] niet gedekt door de modules, bijvoorbeeld getaltheorie, kansberekenen en combinatierekenen. Deze onderdelen moeten de studenten via zelfstudie meester worden, en als ze dat niet lukt, kunnen ze ons om hulp vragen. De vakgroep heeft een keuze moeten maken. Wat kun je doen in acht modules? Wij hebben de focus gelegd op de basis van het rekenen en gecijferdheid. Daarover gaan ook de meeste vragen in de [competentietoets].”

  8. Enige pabo-studenten van Fontys hebben een klaagbrief naar OCW gestuurd. Science Guide (24/2/2016) heeft de antwoordbrief van OCW gepubliceerd.

  9. … [Trackback]

    […] Find More Informations here: onderwijsethiek.nl/onderwijs/pabo-competentietoets-rekenen-wiskunde […]