Een pestslachtoffer heeft zich van het leven beroofd. Het komt tot een rechtszaak. Maar de school zegt dat zij machteloos stond, want volgens haar pestprotocol mocht zij niet ingrijpen. Zij had namelijk nog niet geconstateerd dat het kind herhaaldelijk was lastiggevallen. Deze anekdote komt uit de mond van Dorothy Espalage (University of Illinois), die vaak als getuige-deskundige bij dit soort rechtszaken betrokken is. Dat is volgens haar het risico van een rigide pestprotocol: dat men oogkleppen op heeft waardoor men niet alert genoeg reageert op gevaarlijke situaties.
Espalage leidde een wetenschappelijke projectgroep die onlangs het rapport Prevention of Bullying heeft uitgebracht. Op­drachtgever was de Amerikaanse vereniging van onderwijsonderzoekers AERA. In elf korte hoofdstukjes wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste onderzoeksuitkomsten aangaande pesten in het primaire, secundaire en postsecundaire onderwijs. Het eerste hoofdstuk gaat over definities, maar met bovenstaande anekdote waarschuwt Espalage dat scholen zich daarop niet moeten blindstaren. Waar het om gaat is dat scholen zo veel mogelijk voorkomen dat leerlingen door fysiek of psychisch geweld in hun ontwikkeling belemmerd worden (USA Today 1/5/2013).
Wat mij persoonlijk het meest intrigeert, is de hoge negatieve correlatie tussen leerprestaties enerzijds en pesten en gepest-worden anderzijds. Uit het rapport blijkt namelijk: hoe zwakker een school is qua leerprestaties, des te groter de statistische kans dat er op die school veel gepest wordt. En ook: hoe slechter de leerprestaties van een leerling zijn, des te groter de statistische kans dat hij/zij pest dan wel gepest wordt. De vraag is nu wat de oorzaak is en wat het gevolg. Mijn hypothese: naarmate we de leerprocessen van zwakke leerlingen beter ondersteunen en hen zodoende tot betere leerprestaties brengen, verkleinen we het risico dat zij zich tot pesters of tot pest­slachtoffers ontwikkelen. Deze denklijn krijgt in het AERA-rapport geen enkele aandacht. Hebben de auteurs oogkleppen op?