onderwijsethiek.nl

Doe eens normaal man! Op het Buitenhof vroeg een attente TV-journalist aan de ministers Van Bijsterveldt en Opstelten of een leraar (c.q. agent) zo’n vermaning van een leerling (c.q. burger) over z’n kant mag laten gaan. Ze gaven een ont­wijkend antwoord in de trant van: dat moeten betrokkenen zelf beoordelen, daar zijn ze mans genoeg voor.
Eigenlijk gaat het om twee vragen: (a) Mogen leerlingen (c.q. burgers) een gezags­drager vermanen met de aansporing Een Beetje Normaal Te Doen? en (b) Mogen ze een gedragsdrager met de koosnaam Makker (Mate) of Vriend (My Dear Fellow) of Man (dan wel Love) aan­spreken? Verbaal geweld of belediging is hier niet of nauwe­lijks in het geding. Alleen in een Angelsaksische rechtszaal zou men zich in dit geval misschien aan ‘contempt of court’ schuldig maken. Leerlingen en burgers zullen zich ook niet erg beledigd voelen als ze door gezagsdragers met een (ietwat neerbuigende) koosnaam geadresseerd worden.
Toch zullen gedragsdragers zich in geval (b) enigszins verontwaardigd voelen. Ze worden niet met de gepaste distantie bejegend, die zij uit hoofde van hun rol mogen verwachten. Ze worden te familiair, te zeer als gelijken aangesproken. Er wordt hun niet het respect betoond dat een fatsoenlijke leerling (c.q. burger) betaamt. Maar respect is niet een juridische doch een morele of pedagogische categorie. Gebrek aan respect moet de agent over z’n kant laten gaan, maar voor leraren ligt dat anders. Vanuit hun pedagogische opdracht kunnen zij corrigerend optreden als leerlingen zich onfatsoen­lijk gedragen. En om­gekeerd moeten leraren eigenlijk ook terechtgewezen worden wanneer zij zelf hun professionele decorum en hun missie-als-rolmodel bezoedelen. In de omgang tussen leraren en leerlingen zijn zij elkaar het nodige respect verschuldigd.