Per 1/1/2015 krijgen mbo-scholen geen leerlinggebonden financiering meer voor het opvangen van studenten met een handicap. In plaats daarvan krijgen de instellingen een (ongeoormerkte) opslag op hun lump sum. Nog steeds hebben gehandicapte studenten in principe recht op de nodige aanpassingen om hun opleiding te doorlopen. Dat staat in de wet Gelijke Behandeling HCZ. Maar anders dan het hoger onderwijs, zijn mbo-instellingen niet verplicht iedere aspirant-student die de juiste vooropleiding heeft, toe te laten. Men mag gehandicapte gegadigden natuurlijk niet discrimineren, maar in bedrijfseconomisch opzicht is het verleidelijk hen onder valse voorwendselen af te wijzen.
In juli heeft de Start Foundation een meldpunt geopend waartoe aspirant-studenten met een stoornis in het autistisch spectrum zich kunnen wenden als ze naar hun indruk vanwege hun stoornis zijn afgewezen. Freelance journaliste Julie Wevers heeft daarover bericht in NRC-Handelsblad (7/8/2013a, b, c; 19/8/2013). Naar aanleiding daarvan heeft de minister kamervragen beantwoord (16/8/2013, 4/9/2013).
Maar de centrale vraag is tot nu toe niet aan de orde gekomen. Kunnen mbo-opleidingen aannemelijk maken dat hun systeem van toelatingsselectie aan maatschappelijk aanvaarde uitgangspunten voldoet? Hebben zij voldoende procedurele waarborgen geschapen om te voorkomen dat kandidaten gediscrimineerd worden op achtergrondkenmerken zoals geslacht, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, religie, politieke overtuiging, etniciteit, handicap, etc.? De beste waarborg die men kan scheppen, is dat de studiegeschiktheid uitsluitend op basis van objectieve criteria beoordeeld wordt en dat de selectiecommissie dus niet kennisneemt van de achtergrondkenmerken der kandidaten. De assessment van de zorgbehoefte van studenten hoort in een afzonderlijke intakeprocedure thuis, die pas in gang wordt gezet nadat ze tot de opleiding zijn toegelaten. Aspirant-studenten mogen verlangen dat bekostigde onderwijsinstellingen hun toelatingsprocedures op een transparante en controleerbare manier beschrijven, dat ze aannemelijk kunnen maken hun uiterste best te doen om discriminatie en willekeur te vermijden en dat ze hun toelatingsbeslissingen zorgvuldig motiveren. Zolang het daaraan schort, hebben studenten met een functiebeperking geen been om op te staan.
3 reacties op “Rugzakjes in het mbo afgeschaft”
schreef:
Laat ik voorop stellen dat iedere onterechte weigering [op grond van een functiebeperking] er één teveel is, zei dr. Jet Bussemaker (minister van emancipatiezaken) in antwoord op de kamervragen. Maar ze is tevens minister van onderwijs: zou zij zich in die hoedanigheid inderdaad ook zo hard maken voor de belangen van autistische aspirant-studenten? Journaliste Julie Wevers vraagt bijvoorbeeld aandacht voor het lot van een autistische student die zich had aangemeld voor de creatief-technische opleiding Game Design. Er waren 1800 aanmeldingen voor 900 plaatsen. Volgens het Expertisecentrum Handicap + Studie horen autisten tot de risicostudenten in het post-secundaire onderwijs; ze lopen een relatief groot risico dat ze niet het diploma halen. Mag de selectiecommissie dat niet meewegen bij de toewijzing van studieplaatsen? Nee, zegt de wetgever, dat is discriminatie: zelfs als bewezen is dat deze studenten statistisch gezien een lagere slaagkans hebben, mag je hen niet op grond van deze handicap afwijzen. Maar vermoedelijk denkt de selectiecommissie daar anders over: moeten we ‘gezonde’ studenten afwijzen ten gunste van deze ‘zieke’ kandidaten? Hoever moeten we gaan in dergelijke positieve discriminatie? Doch de minister van emancipatie kan daartegenin zeggen: jullie maken je schuldig aan negatieve discriminatie tenzij jullie bereid zijn alle 1800 kandidaten (en niet alleen diegenen van wie je toevallig weet dat ze met autisme te kampen hebben) aan een strenge psychologische en psychiatrische screening te onderwerpen. En dan nóg is het de vraag of een dergelijke screening bij rechterlijke toetsing in het licht van de wet Gelijke Behandeling door de beugel kan.
UPDATE I: En ja hoor … de krantenkoppen stromen sinds gisteren binnen: de autisten zijn terecht geweigerd, want er waren nu eenmaal minder studieplaatsen dan gegadigden (Eindhovens Dagblad 5/9/2013, AD 5/9/2013).
UPDATE II: De Onderwijsinspectie laat weten dat zij nog gaat toetsen of de Eindhovense mbo-school juist gehandeld heeft bij het afwijzen van autistische leerlingen (ED 7/9/2013).
UPDATE III, van de Omroep Brabant (23/10/2013).
UPDATE IV: De minister heeft opnieuw kamervragen beantwoord (20/11/2013). Een ding begrijp ik niet: hoe kan ze het aantal bestaande rugzakjes aanvoeren als een bewijs dat er niet gediscrimineerd wordt? Er wordt sinds kort gediscrimineerd omdat de rugzakjes binnenkort worden afgeschaft!
schreef:
[…] omgaan met de keuzedilemma’s die optreden als er, zoals bij de creatief-technische mbo-opleiding Game Design, niet genoeg studieplaatsen beschikbaar zijn om alle (geschikt bevonden) gegadigden toe te laten? […]
schreef:
[…] omgaan met de keuzedilemma’s die optreden als er, zoals bij de creatief-technische mbo-opleiding Game Design, niet genoeg studieplaatsen beschikbaar zijn om alle (geschikt bevonden) gegadigden toe te laten? […]