Volgens het Toetsbesluit Primair Onderwijs (13/6/2014) mogen reguliere middelbare scholen voortaan geen psychologische tests afnemen om aspirant-leerlingen te selecteren op bijvoorbeeld intelligentie, sociaal-emotionele ontwikkeling of motivatie. Ze moeten hun toelatingsbeslissing baseren op het Onderwijskundig Rapport dat door de basisschool is aangeleverd. De twee kernelementen van dit rapport zijn het Schooladvies dat de leerkrachten uiterlijk 1 maart afgeven en het Leerlingrapport betreffende de uitkomsten van de Eindtoets Basisonderwijs. Gezien het feit dat deze ‘CITO-scores’ voortaan pas half mei beschikbaar komen, wordt verwacht dat de nieuwe school zich bij het nemen van haar toelatingsbeslissing vooral door het Schooladvies zal laten leiden. Overigens mag de basisschool haar Schooladvies alsnog ophogen als in mei blijkt dat sommige leerlingen beter gescoord hebben dan zij in in eerste instantie verwacht had.
In het voortgezet onderwijs is men niet blij met deze wettelijke beperking van het instrumentarium dat bij de toelatingsselectie gebruikt mag worden. Daar komt bij dat de privacy van basisscholieren sinds 2012 beschermd wordt door het Besluit Uitwisseling Leer- en Begeleidingsgegevens: in aanvulling op het Schooladvies en de uitkomsten van de Eindtoets mogen slechts vijf soorten gegevens via het (digitale) Onderwijskundig Rapport aan de nieuwe school worden doorgegeven. Weliswaar kan de nieuwe school op basis van die bijgeleverde gegevens (bv. uit het Leerlingvolgsysteem) al heel wat over risicoleerlingen te weten komen, maar zij kan niet voorkomen dat het Schooladvies van sommige leerlingen te rooskleurig uitvalt en dat de aldaar gewekte verwachtingen dus niet kunnen worden waargemaakt.
Met de Waterlandse Overstap hebben sommige middelbare scholen een strategie ontwikkeld om dit probleem te ondervangen. Men tracht de basisschool ertoe te bewegen via psychologische tests aanvullende gegevens te verzamelen waarop zij haar Schooladvies kan baseren. Aldus weet de nieuwe school het wettelijke verbod op het gebruik van eigen selectie-instrumenten te omzeilen. In zijn antwoord op Kamervragen (1/10/2014) acht de staatssecretaris deze constructie niet in strijd met de wet.
Maar gesteld nu dat die psychologische-testscores in het Onderwijskundig Rapport worden opgenomen. In dat geval kan de nieuwe school ook voorbijgaan aan het Schooladvies en haar toelatingsbeslissing rechtstreeks op die scores baseren. Daarbij kan zij zich beroepen op het wettelijk uitgangspunt dat het Schooladvies weliswaar leidend maar geenszins bindend is. Volgens de staatssecretaris is dat gebruik van psychologische-testscores in strijd met de strekking van de wet. Hij gaat echter niet op de fundamentele privacy-aspecten in: is de basisschool (in het licht van de Wet Bescherming Persoonsgegevens) überhaupt gerechtigd psychologische-testscores in het Onderwijskundig Rapport van iedere abituriënt op te nemen?
Bronvermeldingen en voetnoten
Selectie bij de overgang van PO naar VO
/
Alle reactiemogelijkheden zijn voor dit bericht momenteel gesloten.
7 reacties op “Selectie bij de overgang van PO naar VO”
schreef:
De PvdA is niet tevreden met het antwoord van Sander Dekker (AD 4/10/2014). Mijn vraag: beschikt de PvdA over informatie waaruit blijkt dat de Waterlandse basisscholen de gewraakte testscores via hun Onderwijskundig Rapport ter beschikking stellen aan de middelbare scholen?
Want dat lijkt mij de centrale vraag: wordt de privacy van de leerling geschonden als deze gegevens uit het leerlingdossier ook in het Onderwijskundig Rapport worden opgenomen? Een soortgelijke vraag speelt t.a.v. de geheimhoudingsplicht rond patiëntendossiers (zie een recent antwoord op Kamervragen daaromtrent).
schreef:
In een blogbericht van Jeroen [Jeroen Schutz] #digiloket (Trouw 20/9/2014) wordt geattendeerd op een rapportage van Price Waterhouse & Coopers (door OCW gepubliceerd op 10/9/2014) over privacy en informatiebeveiliging in het PO en VO. In hoeverre maken basisscholen in de praktijk onderscheid tussen hun leerlingdossier in brede zin en het Onderwijskundig Rapport in enge zin?
schreef:
De Onderwijsinspectie heeft haar onderzoek naar De kwaliteit van het basisschooladvies gepubliceerd. Er wordt bij het opstellen van het Schooladvies vaak gebruik gemaakt van capaciteiten- en intelligentietests, maar de onderzoekers rapporteren niet hoeveel basisscholen al hun leerlingen aan dergelijke tests onderwerpen. Volgens oud-inspecteur Joop Smits (lezersbrief NRC 11/10/2014) is er best iets voor te zeggen in groep 6 bij alle leerlingen een IQ-test af te nemen.
schreef:
De PO-Raad en de VO-raad hebben een website geopend om scholen voor te lichten over de nieuwe regels inzake de overgang van PO naar VO.
schreef:
Loes Ypma stelt opnieuw Kamervragen (14/11/2014) over de Waterlandse Overstap.
UPDATE: De staatssecretaris heeft haar vragen op 15/12/2014 beantwoord. Hij meldt dat het Waterlandse protocol inmiddels is aangepast. Maar het is mij nog steeds niet duidelijk over welke (bij de basisschool berustende) gegevens de ontvangende school kan beschikken als een leerling bij haar is aangemeld: wordt van de Waterlandse basisschool verwacht dat zij haar schooladvies mede op de afgenomen IQ-test baseert en dat zij de IQ-scores als onderbouwing van het schooladvies in het Onderwijskundig Rapport opneemt? Uit pp. 12-16 van het protocol maak ik op dat de testscores naar de ontvangende school worden doorgespeeld en dat deze het recht heeft ongeteste aspirant-leerlingen alsnog te laten testen en geteste leerlingen bij twijfel aan een hertest te onderwerpen!
schreef:
De VO-raad (27/1/2015) en de PO-raad (30/1/2015) berichten dat de regionale afspraken tussen po- en vo-scholen niet altijd beantwoorden aan de vigerende regelgeving. Het dagblad Trouw (4/2/2015) wijdt daar een artikel aan. Ook op de website van de Landelijke Ouderraad (4/2/2015) staat inmiddels een bericht.
Is de privacy van leerlingen en ouders eveneens in het geding bij deze rommelige ontwikkelingen inzake de gegevensuitwisseling tussen de oude en de nieuwe school? Daarover maakt de website van het College Bescherming Persoonsgegevens ons niet veel wijzer.
UPDATE I: Vooral ook de gymnasia houden zich niet aan de vigerende regelgeving (AD 5/2/2015).
UPDATE II: Er is een Kamerbrief gestuurd (11/2/2015).
UPDATE III: Het ministerie gaat de regels over de gegevensuitwisseling niet aanscherpen (AD 25/2/2015). Wordt het niet tijd dat ouders of ouderorganisaties het College Bescherming Persoonsgegevens om een oordeel vragen over de grenzen die basisscholen in acht moeten nemen?
UPDATE IV: Ook in Vlaanderen is deze privacykwestie onderwerp van discussie (Nieuwsblad 3/6/2015).
schreef:
De staatssecretaris (2/7/2015) geeft commentaar op berichten dat het voortgezet onderwijs zich niet aan de regels houdt.