Ben Wilbrink maakt zich boos over het feit dat leerlingen door sommige basisscholen via klassikaal ingezette meetinstrumenten gescreend worden op psychische stoornissen (BON 22/3/2011). Maar in de daarop volgende discussie wordt erop gewezen dat die instrumenten wellicht niet primair gericht zijn op screening van zorgleerlingen. Ze kunnen namelijk deel uitmaken van een leerlingvolgsysteem (LVS) op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling. Zo’n LVS kan fungeren: (a) als ondersteuning van een methodische leerlijn Sociaal-Emotionele Ontwikkeling voor alle leerlingen, (b) als bron voor de verantwoording die door de Onderwijsinspectie geëist wordt inzake de leeropbrengsten op het gebied van sociale competenties en (c) als instrument om bijzondere zorgbehoeften van leerlingen te signaleren. Wilbrink heeft het over de gevaren van amateuristische etikettering en bemoeizorg jegens gezonde leerlingen. Maar dat is te kort door de bocht. Eerst had hij de vraag moeten beantwoorden in hoeverre het inzetten van meetinstrumenten op het gebied van de sociaal-emotionele ontwikkeling tot de normale taken behoort die door de rijksoverheid aan scholen zijn opgelegd. En de volgende vraag is of die taakstelling niet te ver gaat.
Lees verder … (PDF)
Er is wel degelijk een wettelijke basis voor het beoordelen van het niveau van sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen in groep 8. Artikel 11 van de Wet op het Onderwijstoezicht bepaalt namelijk:
‘De inspectie verricht het [periodiek kwaliteits-]onderzoek aan de hand van de bij of krachtens een onderwijswet gegeven voorschriften en, indien het betreft een instelling voor primair of voortgezet onderwijs, de [volgende kwaliteitsaspecten]:
a) voor wat betreft de opbrengsten van het onderwijs: a1. leerresultaten, a2. voortgang in de ontwikkeling van leerlingen;
b) (…)’
In een recente publicatie van de Onderwijsraad (Onderwijs vormt, 2011, p.37) wordt bericht: ‘Om recht te doen aan het gegeven dat onderwijs ook beoogt bij te dragen aan de sociale en emotionele ontwikkeling van leerlingen, is het Cito een onderzoek gestart naar de haalbaarheid van een periodiek peilingonderzoek op het terrein van sociaalemotionele competenties. Deze (…) worden breed opgevat: het gaat om zaken als zelfvertrouwen en zelfbeeld, werkhouding, uitdrukken van gedachten en gevoelens, motivatie, houding ten opzichte van basiswaarden van de democratie, enzovoort’. Daarbij wordt verwezen naar een CITO-publicatie van H. Kuhlemeier (2011): Op weg naar een peiling sociaal emotionele competentie (SEC).