Tegenwoordig moeten aspirant-studenten zich vóór 1 mei aanmelden voor een studie in het hoger onderwijs. Vervolgens doorlopen ze een zomertraject om te toetsen of ze voldoende kans van slagen hebben in de gekozen studie. Dat kan resulteren in het advies hun studiekeuze te herzien. Toch sluit men niet uit dat aankomende studenten (ook al valt die check positief uit) onvoldoende bagage in huis hebben om het studieprogramma met succes te doorlopen: aan het eind van hun eerste verblijfsjaar kunnen ze alsnog te horen krijgen dat ze wegens ongeschiktheid moeten vertrekken. Het aanvankelijke studiekeuzeadvies is dus nogal vrijblijvend. Is daar niet iets aan te doen?
Een belangrijke oorzaak van studiemislukking is dat studenten niet het beginniveau hebben dat nodig is om de eerstejaarsvakken met succes te doorlopen. Men zou dus een entreetoets kunnen afnemen om vast te stellen of ze aan het vereiste beginniveau voldoen. Eventueel zou men hun op basis daarvan kunnen adviseren vóór of tijdens het eerste studiejaar aanvullende cursussen te volgen om hun beginniveau bij te spijkeren. Daarmee zou de entreetoets een tweeledige functie krijgen: enerzijds toetsing van de aanvankelijke studiekeuze en anderzijds voorbereiding op en planning van de gekozen studie.
Het probleem is echter dat er weinig tijd is om het beginniveau nog vóór 1 september bij te spijkeren. Eigenlijk ligt het dan méér voor de hand de entreetoets ook een derde functie te geven. Wij toetsen jouw beginniveau tevens om vast te stellen welke programmavariant we aan jou moeten aanbieden opdat je, vanuit jouw feitelijke beginniveau, zonder overbelasting het beoogde eindniveau van de propedeuse zult kunnen bereiken. De entreetoets krijgt dan mede een plaatsingsfunctie, maar dat vooronderstelt dat men het eerstejaarsprogramma afstemt op verschillen in beginniveau en dat men daarvoor voldoende menskracht vrijmaakt.
Begin juli heeft de minister haar Strategisch Programma Hoger Onderwijs uitgebracht. In dat verband wil de minister dat universiteiten en hogescholen extra docenten, tutoren en mentoren aanstellen om kleinschalig en intensief onderwijs te realiseren. Het verdient aanbeveling een deel daarvan in te zetten om entreetoetsen bij de aankomende studenten af te nemen en het propedeuseprogramma af te stemmen op hun feitelijke beginniveau.
Met het oog op het Strategisch Programma van OCW is een literatuurstudie verricht van binnen- en buitenlandse good practices ter optimalisering van de kwaliteit van het hoger onderwijs. Ik heb nog geen tijd gehad om daarvan kennis te nemen, maar hopelijk hebben de onderzoekers in dat verband ook gewezen op de plaatsingsprocedures die in het Amerikaanse undergraduate onderwijs gangbaar zijn. Onder de toegelaten studenten zijn er zeer velen die, als onderdeel van het reguliere eerste of tweede semester, nog remedial courses moeten doorlopen. Vaak worden deze met reguliere studiepunten beloond, ten laste van de vrije keuzeruimte van de student. Deze good practice zien we ook terug in de cursussen Engelse Taalbeheersing van Nederlandse university colleges.