De Europese Hogeronderwijsruimte (EHEA) is een samenwerkingsverband van 49 Europese staten (inclusief staten wier grondgebied slechts gedeeltelijk in Europa ligt). Hun doel is tot internationale harmonisatie van hun nationale systemen van hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek te komen. Het begon allemaal met de Bolognaverklaring van 1999, die tot de invoering van de driefasenstructuur (bachelor-master-phD) en het bijbehorende ECTS-studiepuntensysteem heeft geleid. Eind mei komen de ministeriële portefeuillehouders Hoger Onderwijs in Tirana bijeen, om zich uit te spreken over de gemeenschappelijke kernwaarden (fundamental academic values) die richting geven aan het onderwijs en onderzoek. Ter tafel ligt het eindrapport van een werkgroep, die sinds 2020 met dit onderwerp bezig is geweest. Er worden zes waardegebieden onderscheiden: academic freedom (p.54); institutional autonomy (p.66); academic integrity (p.81); student and staff participation in university governance (p.97); public responsibility for H.E. [i.e. of society towards H.E.] (p.113); and public responsibility of H.E. [towards society] (p.127).
Van de 49 EHEA-landen (waaronder UK en Zwitserland) behoren er 27 tot de Europese Unie en 30 tot de European Economic Area (EU + Noorwegen + IJsland +Lichtenstein). Uit alle 49 EHEA-landen zijn universiteiten (en/of het rectorenberaad) vertegenwoordigd in de European University Association (EUA), waarbij echter moet worden aangetekend dat de Russische universiteiten geschorst zijn sinds ze de Russische inval in Oekraïne publiekelijk onderschreven hebben. Onlangs werd er door de EUA een webinar belegd, vooruitlopend op de EHEA-uitkomsten in Tirana, over de vraag hoe de Europese Unie kan bijdragen aan de bescherming en verheldering van de ‘academic core values’ van de Europese universiteiten. Gesuggereerd wordt dat de gemeenschappelijke kernwaarden, zoals geformuleerd door de EHEA, rijkelijk vaag zijn of dat er verschillend over gedacht wordt. Moeten we daaruit opmaken dat de Europese Unie op termijn met een eigen waardentaxonomie komt voor de European Research Area (ERA) en de European Education Area (EEA)?
Lees verder … (PDF)
Eén reactie op “The European Higher Education Area”
schreef:
In Nederland worden academische betogingen georganiseerd waarin gepleit wordt voor een academische boycot tegen Israëlische universiteiten in verband met de Israëlische bezettings- en mensenrechtenpolitiek tegen de Palestijnen (Soudagar 2024). Recentelijk hebben de universitaire rectoren zich uitgesproken tegen een dergelijke boycot (Trouw 7/6/2024), waarbij echter een uitzondering wordt gemaakt voor internationale sancties die door de Rijksoverheid voorgeschreven of geadviseerd worden (zoals de sancties in antwoord op de Russische inval in de Oekraïne). Een interessante vraag is dan op welke gronden de Nederlandse universiteiten akkoord zijn gegaan met het besluit van de EHEA de Russische Federatie als EHEA-lid te schorsen. Vroeger werd het leerstuk van de academische vrijheid ingezet om zich te verweren tegen beïnvloedingspogingen van de nationale Staat, maar tegenwoordig accepteren de universiteiten dat de speelruimte van de academische vrijheid begrensd wordt door de belangen van de nationale Staat.
UPDATE: Hilde van Meegdenburg (Universiteit Leiden) schreef een ingezonden brief over de academische vrijheid (VK 10/6/2024): er zijn goede argumenten voor een academische boycot tegen de Israëlische apartheidspolitiek. Want door die politiek worden Palestijnse studenten, docenten en onderzoekers gediscrimineerd. Er is een precedent: de academische en culturele boycot tegen de Zuid-Afrikaanse apartheidspolitiek.