Vertrouwen in het leraarsambt

/

Er komt een Wet op het Lerarenregister. Het Ministerie organiseert momenteel een internetconsultatie over het voorontwerp van wet. Onder meer wordt gepeild of de voorgestelde opzet voldoende impulsen biedt om onbevoegd onderwijs op de middelbare scholen terug te dringen. Momenteel wordt namelijk 24% van de lessen door onbevoegde, onderbevoegde of andersbevoegde leraren gegeven. Ik denk dat er slechts één manier is om het vertrouwen in het leraarsambt te herstellen: zorg dat leerlingen en hun ouders zelf kunnen controleren of leraar X die vak A in leerjaar B van opleiding C geeft, inderdaad op grond van daartoe behaalde diploma’s bevoegd is tot het vervullen van die onderwijs­taak. En als leraar X die lesbevoegdheid niet heeft, zorg dan dat in de schoolgids vermeld staat door welke bevoegde collega (Y) leraar X gesuperviseerd wordt. Ik bedoel dus een supervisor die zich garant stelt voor de kwaliteit van diens lessen en voor de kwaliteit van diens beoordeling van de leerprestaties.
Met het Lerarenregister wil men vooral bevorderen dat bevoegde leraren hun des­kundig­heid op peil houden en daarvan bij de vierjaarlijkse herregistratie verantwoording afleggen. Doch het vertrouwen in het leraarsambt rust in de eerste plaats op garanties tegen onbevoegde beunhazerij. Vorig jaar berichtte Science Guide (12/3/2014) dat er overeenstemming was bereikt over een opsplitsing van het Lerarenregister in een basis­register Bevoegdheden/Scholing en een aanvullend register Bekwaamheden/Nascholing, maar het lijkt erop dat dit voornemen inmiddels verlaten is.
Op haar website Registerleraar.nl heeft de beroepsgroep bij monde van de Onderwijs­coöperatie aangekondigd dat zij een landelijke beroepscode voor leraren gaat ontwikkelen, vergelijkbaar met die van andere professionele beroepen. Neemt zij daarbij een voorbeeld aan de volgende ethische principes?
I.5: De arts neemt de grenzen van zijn beroepsuitoefening in acht. Hij onthoudt zich van handelingen (…) die gelegen zijn buiten het terrein van zijn eigen kennen en kunnen. [Gedragsregels voor Artsen]
III.4.3.1: De psycholoog onderkent zijn professionele en persoonlijke beperkingen en is daar open over. Waar nodig roept hij deskundig advies en ondersteuning in (…). [Beroepscode voor Psychologen]
1.d: Education personnel shall declare all relevant information related to competency and qualifications. [Declaration of professional ethics, opgesteld door Education Inter­national (2004) en onderschreven door AOb en CNV-Onderwijs].

Alle reactiemogelijkheden zijn voor dit bericht momenteel gesloten.

7 reacties op “Vertrouwen in het leraarsambt”

  1. De wettelijke regeling van het Lerarenregister is gecompliceerd door het feit dat zij zich ook tot de mbo-docenten uitstrekt. Als ik het goed begrijp, hoeven zij slechts aan één bevoegdheidseis te voldoen: hetzij een eerste- of tweedegraadsbevoegdheid (welke dan ook) voor het voortgezet onderwijs dan wel het pedagogisch-didactische getuigschrift voor mbo-docenten. Om laatstbedoeld getuigschrift te behalen, moet men een (één à anderhalfjarige) duale opleiding volgen. Men is toelaatbaar tot die opleiding als men hetzij over een bachelor- of masterdiploma dan wel over een mbo-diploma plus hbo-denkniveau plus minimaal drie jaar beroepservaring beschikt.
    UPDATE: In een Kamerbrief (9/5/2016) legt het ministerie nog een keer uit hoe de regels voor mbo-docenten in elkaar steken.

  2. Ongetwijfeld is de Onderwijscoöperatie beducht dat het gezag-in-de-klas van leraar X enigszins wordt aangetast als leerlingen en ouders te weten komen dat hij of zij niet de vereiste papieren heeft om z’n lessen te geven en dat hij of zij dus in dat opzicht tot de onbevoegden, onderbevoegden of andersbevoegden behoort. Maar het is kiezen of delen: als de beroepsgroep zich tot de professionele beroepen wenst te rekenen, zal zij ook tegenover haar ‘klanten’ (de leerlingen en hun ouders) open kaart moeten spelen over de vraag of leraar X zich met betrekking tot vak A in leerjaar B van opleiding C een bevoegde professional mag noemen.

  3. Ook de Code of Ethics van de National Education Association (USA) kan hier worden genoemd:
    II. The educator shall exert every effort to (…) assist in preventing the practice of the profession by unqualified persons. (…) II.2 The educator (…) shall not misrepresent his/her professional qualifications.
    Voor andersbevoegden bijvoorbeeld rijst dan de gewetensvraag: in hoeverre maak ik, in het bezit van de lesbevoegdheid Maatschappijleer, mij aan misrepresentation schuldig als leerlingen en ouders noch door de school noch door mijzelf geïnformeerd worden over het feit dat ik niet de juiste qualifications bezit voor het vak Nederlands dat ik dit schooljaar in de onderbouw van het vmbo verzorg? De vakbond Leraren in Actie (26/3/2013) is van oordeel dat scholen wettelijk verplicht moeten worden in de Schoolgids te vermelden welke lessen door onbevoegden, onderbevoegden of andersbevoegden gegeven worden.

  4. OCW heeft nieuwe cijfers gepubliceerd over het percentage onbevoegd gegeven lessen (26/3/2015).

  5. Na de consultatieronde heeft ook de Onderwijsraad desgevraagd advies uitgebracht over het voorontwerp van wet (18/5/2015): “De raad kan zich voorstellen dat het voor het bevoegd gezag, leerlingen, ouders/verzorgers en andere leraren relevant is om meer specifiek te weten voor welke vakken en op welk niveau de leraar bevoegd en bekwaam is. (…) Hij adviseert het voorstel op dit punt aan te passen.”

  6. Op 22 april 2016 is het wetsvoorstel nr.34458 op het lerarenregister ingediend. De AVS wijdde er een nieuwsbericht (26/4/2016) aan.

  7. […] (leerlingen, ouders, leden van medezeggenschapsorganen) toegankelijk moet zijn. Zie ook: Onderwijsethiek 15-02-2015; 22-09-2013; 09-04-2013; 26-03-2013; 24-05-2011; […]