In Rotterdam-Charlois, bezuiden de Maastunnel, is een Superman opgestaan die, naar Amerikaanse snit, het onderwijs komt redden. Eric van ’t Zelfde is sinds 2009 directeur van de OSG Hugo de Groot (mavo-havo-vwo). Inmiddels heeft hij 40% van het docentencorps vervangen, want hij wil zijn eertijds zwakke school tot de beste van Nederland omturnen. Jegens zijn leerlingen is hij van de zero tolerance, maar voor zichzelf heeft hij lak aan alle bestuurders en hun regels en voorschriften. Trots vertelt hij dat hij een joint venture met een lokale basisschool op poten zet om kansarme (doch getalenteerde en ambitieuze) jongeren van meet af aan, vanaf hun tweede levensjaar, naar het hoger onderwijs te loodsen. In bestuurlijk opzicht laat hij zich kennelijk inspireren door het model van de ‘charter schools’, die zich van het openbaar onderwijs losmaken en op de conservatieve roep naar privatisering en deregulering inspelen. Deze combinatie van vrijbuiterlijk zakeninstinct en sociaal idealisme zal de Rotterdamse ondernemers aanspreken.
Bron: Volkskrant (1/10/2013a), Tegenlicht (VPRO 30/9/2013), Trouw (30/9/2013), Ronalds Onderwijsblog (27/6/2013), VO-raad (6/6/2013), VO-Magazine 2012 (6:5, p.24-27)
Zie ook: ‘De inspectie is niet wijs, deze revolutie moet’ (Volkskrant 1/10/2013b p.10); Trouw (1/10/2013); The Post (1/10/2013)
Te verwachten valt dat Superman nog vele jaren zal voortgaan met intensieve marketing- en publiciteitsinspanningen. Zijn school moet de beste van Nederland worden, zegt hij. Om een dienstenpakket van hoge kwaliteit op te bouwen, heeft hij kapitaalkrachtige sponsors en/of arbeidskracht van vrijwilligers nodig. Hij moet dus iets leveren waar die sponsors en vrijwilligers iets in zien of waar ze zelf beter van worden. Verder moet hij ervoor zorgen dat de meest getalenteerde en ambitieuze jongeren zijn school instromen en dat ze de andere scholen van Rotterdam-Zuid links laten liggen. Hij zal een hecht docenten- en leerlingencorps trachten op te bouwen, die trots zijn op hun school en die als ambassadeurs aan de weg timmeren. Wat de schoolveiligheid betreft heeft hij zich inmiddels laten kennen als liefhebber van closed-circuit camera’s en als belijder van zero-tolerance jegens antisociaal gedrag.
Om de beste school te worden, doet hij er goed aan, zijn eigen criteria te pousseren die aan een beste school moeten worden aangelegd (bv. hoge leerlingsatisfactie, hoge extracurriculaire prestaties, succes in de latere studie- en beroepsloopbaan, alle docenten een masterdiploma). Omdat hij bestaande regels aan zijn laars lapt, moet hij zich als visionaire vernieuwer profileren, die de rotheid en bureaucratische rigiditeit van het bestaande bestel aan de kaak meent te moeten stellen. En omdat hij door zijn optreden nogal wat vijanden maakt, moet hij zich van de steun van machtige vrienden verzekeren (bedrijfsleven? politieke partijen?) en zich in zijn publicitaire uitingen bij hun gedachtengoed aansluiten.
Een interessante vraag is hoe de school zich gaat profileren wat haar etnische samenstelling betreft. Mikt men op een gemengde school, dus met een flink percentage autochtone leerlingen? Hoe profileert zij zich ten opzichte van Cosmicus (Turks) en de erven van Ibn Ghaldoun (islamitisch)? Als openbare school staat zij voor alle gezindten open, maar welke positie ambieert zij tussen enerzijds negatief-neutraal (geen geloofsuitingen op school, hoofddoek verboden) en anderzijds positief-neutraal (open voor alle geloofsuitingen, hoofddoek toegestaan)?
UPDATE: Over machtige vrienden gesproken, Superman heeft in elk geval al één medestander, namelijk kamerlid Jasper van Dijk (onderwijswoordvoerder van de SP). Dat valt te lezen uit de kamervragen die hij heeft gesteld.
Rotterdamse gymnasia komen met een tegenoffensief om kansarme doch getalenteerde en ambitieuze leerlingen naar hun school te lokken (AD 4/10/2013).
Columnist Margriet Oostveen (NRC 2/10/2013 p.9) legt eveneens de link met Superman en Amerikaanse charterscholen.
De Washington Post (16/10/2013) wijdt een artikel aan het zero-tolerance beleid van charterscholen, en meer in het bijzonder aan het grote percentage verwijderde leerlingen. Hoe minder zorgleerlingen, des te goedkoper kunnen ze werken en des te betere resultaten kunnen ze boeken.
Eric van ’t Zelfde laat weer van zich horen (AD 30/1/2014). Wij geven er de voorkeur aan leerlingen te belonen als ze alles uit zichzelf proberen te halen, in plaats van lanterfanters te straffen. Mogelijke incentives zijn bijvoorbeeld bioscoop- en boekenbonnen, maar ook een zesweekse zeilreis in de Caraïben. Vermoedelijk denkt hij aan een minivariant van School at Sea, zoals die van het tall ship de Wylde Swan, gesponsord door het Platform Bèta Techniek.
Eric van ’t Zelfde heeft een boek geschreven (VK 10/10/2015): Superschool.