onderwijsethiek.nl

Wat is een scriptie: een take-home tentamen of een onderzoeksstage? Dat is de vraag die journaliste Martine Zeijlstra in Erasmus Magazine (14/2/2013) aan de orde stelt. De leden van examencommissies die zij sprak, beschouwen het scriptieproject als een take-home tentamen. Het is een opdracht die relatief zelfstandig uitgevoerd en gerapporteerd moet worden. Studenten die zich door anderen laten souffleren, maken zich aan fraude schuldig. Alleen van hun officiële scriptiebegeleider mogen ze de nodige bijstand verwachten, maar uiteindelijk wordt aan de hand van de ingeleverde scriptie beoordeeld hoe goed ze zijn in het verrichten en rapporteren van wetenschappelijk onderzoek.
Maar vele studenten hebben niet genoeg aan de bijstand van hun officiële scriptie­begeleider. Ze roepen de hulp van mede­studenten of van anderen in. Zeijlstra belicht met name studenten die een commerciële scriptie­begeleider inschakelen. Als de examen­commissie daarachter komt (quod non), zou zij dat als fraude bestempelen. Maar de betrokkenen zelf kijken daar anders tegenaan. Zij beschouwen de scriptie als een onderzoeks­stage waar studenten de praktijk van het onderzoeksvak leren. Commerciële scriptiebegeleiders fungeren als privédocenten: ze vervullen de onderwijs- en begelei­dings­taken die de officiële opleiders verwaarlozen. Het zijn professionele stage­begeleiders die het leereffect van het scriptieproject beogen te maxi­maliseren.
Iedereen is het erover eens: het is regelrechte fraude als studenten commerciële ghost­writers zouden inschakelen. Maar is het eveneens oneerlijk om tegen betaling professionals in te schakelen die hun een leerzamer scriptieproject beloven? Nee, dat wordt pas oneerlijk als men bij het bepalen van het eindcijfer vooral de kwaliteit van de ingeleverde scriptie beoordeelt, in plaats van de competenties die aan het eind van het scriptieproject verworven zijn. De cruciale onderwijskundige vraag is dus: wat zijn de onderwijsdoelen van een begeleide onderzoeksstage en wat is de beste manier om te beoordelen in hoeverre studenten die doelen bereikt hebben?