Wat is een scriptie: een take-home tentamen of een onderzoeksstage? Dat is de vraag die journaliste Martine Zeijlstra in Erasmus Magazine (14/2/2013) aan de orde stelt. De leden van examencommissies die zij sprak, beschouwen het scriptieproject als een take-home tentamen. Het is een opdracht die relatief zelfstandig uitgevoerd en gerapporteerd moet worden. Studenten die zich door anderen laten souffleren, maken zich aan fraude schuldig. Alleen van hun officiële scriptiebegeleider mogen ze de nodige bijstand verwachten, maar uiteindelijk wordt aan de hand van de ingeleverde scriptie beoordeeld hoe goed ze zijn in het verrichten en rapporteren van wetenschappelijk onderzoek.
Maar vele studenten hebben niet genoeg aan de bijstand van hun officiële scriptiebegeleider. Ze roepen de hulp van medestudenten of van anderen in. Zeijlstra belicht met name studenten die een commerciële scriptiebegeleider inschakelen. Als de examencommissie daarachter komt (quod non), zou zij dat als fraude bestempelen. Maar de betrokkenen zelf kijken daar anders tegenaan. Zij beschouwen de scriptie als een onderzoeksstage waar studenten de praktijk van het onderzoeksvak leren. Commerciële scriptiebegeleiders fungeren als privédocenten: ze vervullen de onderwijs- en begeleidingstaken die de officiële opleiders verwaarlozen. Het zijn professionele stagebegeleiders die het leereffect van het scriptieproject beogen te maximaliseren.
Iedereen is het erover eens: het is regelrechte fraude als studenten commerciële ghostwriters zouden inschakelen. Maar is het eveneens oneerlijk om tegen betaling professionals in te schakelen die hun een leerzamer scriptieproject beloven? Nee, dat wordt pas oneerlijk als men bij het bepalen van het eindcijfer vooral de kwaliteit van de ingeleverde scriptie beoordeelt, in plaats van de competenties die aan het eind van het scriptieproject verworven zijn. De cruciale onderwijskundige vraag is dus: wat zijn de onderwijsdoelen van een begeleide onderzoeksstage en wat is de beste manier om te beoordelen in hoeverre studenten die doelen bereikt hebben?
Scriptiedokter Damiaan doet op zijn blog (25/2/2013) het voorstel dat commerciële scriptiebegeleiders gezamenlijk een concept-gedragscode opstellen en deze voor advies aan universiteiten en hogescholen voorleggen. De uiteindelijke code wordt vervolgens door bonafide scriptiebegeleidingsbedrijven op hun website gepubliceerd.
Goed idee! Als ik de VSNU of de HBO-raad was, zou ik het initiatief nemen om zo’n codeproject in samenwerking met de branche op te zetten. Als ik hen was, had ik er best wat geld en menskracht voor over om zo’n project tot een succes te maken.
Sterre Lindhout (VK 10/6/2013) doet Zeijlstra’s verhaal nog eens dunnetjes over. Nou ja, dunnetjes, ze dikt het flink aan: ‘De bureaus (…) helpen brainstormen, bedenken een goede hoofdvraag en een goede structuur. Ze geven feedback op conceptversies, schrappen overbodige delen en corrigeren taal en spelling.’ Sterre doet geen moeite deze aantijgingen met bewijzen te staven.
Ook Vlaamse universiteiten tonen zich ongerust, vooral over de masterscriptie (De Morgen 11/6/2013).
Maarten Dullens verdedigt zijn werk als commerciëe scriptiehulpverlener (Punt 24/6/2013).