Nu de leerplichtige leerlingen in verband met het coronavirus niet naar school kunnen, wordt van de scholen verwacht dat ze afstandsonderwijs verzorgen. In veel gevallen moet iedere leerling daartoe thuis over een eigen laptop en een emailverbinding beschikken. Wie moet die laptop(s) betalen? De wetgever heeft bepaald dat de schoolboeken gratis zijn. Daarom kwam de Onderwijsinspectie in 2017 tot het volgende antwoord: ‘Op het moment dat scholen [in het vo] volledig of grotendeels schoolboeken vervangen door digitaal lesmateriaal en het bezit van een laptop of tablet voor het leerproces noodzakelijk is geworden, dienen scholen hierin zelf te voorzien’. Hoe moeten we de hier gestelde voorwaarde interpreteren? Ik denk dat de bedoelde voorwaarde al vervuld is als één van de vakdocenten in één klas de papieren leermiddelen van zijn vak afschaft en volledig overgaat op digitale leermiddelen. Daarmee ontstaat voor de school een verplichting om aan de betrokken leerlingen gratis een laptop voor thuisgebruik te fourneren, althans indien van hen verwacht wordt dat ze de huiswerktaken voor dat schoolvak thuis op hun laptop maken.
In 2018 stelde de minister in antwoord op schriftelijke Kamervragen: ‘Als een school volledig overgaat op digitale leermiddelen dan moet de school in laptops of tablets voorzien als ouders deze niet kunnen of willen betalen.’ De minister voegt daaraan toe: ‘Scholen mogen ouders niet verplichten om een laptop of tablet te betalen. Als een school volledig overgaat op digitale leermiddelen dan moet de school in laptops of tablets voorzien. De school mag hiervoor een bijdrage van de ouders vragen, maar is verplicht om te benadrukken dat die bijdrage vrijwillig is. Als de vrijwillige bijdrage niet wordt betaald, dient de school zelf in een alternatief te voorzien.’ Hier wordt bedoeld dat de school in dat geval, als passend alternatief, niet-digitale leermiddelen moet aanbieden.
Het blijft echter een kronkelige stellingname. Is het niet logischer scholen te verplichten om voor thuisgebruik in een gratis laptop of tablet te voorzien tenzij ze kunnen aantonen dat het apparaat niet noodzakelijk is voor volwaardige deelname aan het aangeboden onderwijs- en leersysteem? In 2019 wilde de minister er nog niet aan, maar hij schoof wel een stukje in die richting op. In een Kamerbrief stelde hij: ‘Een andere belangrijke kostenpost voor ouders in het voortgezet onderwijs is de aanschaf van een laptop of tablet voor hun kind. Hoewel volledig digitaal werken geen doel op zich is, moet ieder kind de kansen die digitale leermiddelen bieden kunnen benutten. Werken op papier is daarbij geen volwaardig alternatief van een digitale leeromgeving. Op het moment dat het bezit van een laptop of tablet voor het leerproces noodzakelijk is geworden, dienen scholen hierin zelf te voorzien als ouders deze zelf niet kunnen aanschaffen.’
Maar nu de coronacrisis anno 2020 is ingetreden, blijkt dat de aangedragen voorwaarden voor het gratis gebruik van een laptop volstrekt achterhaald zijn: de laptop is niet alleen essentieel voor het aanbieden van digitale leermiddelen, maar ook voor het organiseren van afstandsonderwijs en voor de communicatie tussen school en leerling, tussen leraar en leerling en tussen leerlingen onderling.
Lees verder … (PDF)
Wie betaalt de laptop voor afstandsonderwijs?
/
Alle reactiemogelijkheden zijn voor dit bericht momenteel gesloten.
5 reacties op “Wie betaalt de laptop voor afstandsonderwijs?”
schreef:
Kirsten van den Hul (PvdA) heeft Kamervragen gesteld over de effecten van de coronacrisis op kwetsbare kinderen en kansengelijkheid (ingezonden 27 maart 2020).
UPDATE: Minister Slob heeft haar vragen beantwoord (20/4/2020).
schreef:
Maar je kunt natuurlijk ook andersom redeneren. Niet alle schoolboeken zijn gratis. Volgens de wet komen leermiddelen die meer dan één leerjaar meegaan, ten laste van de leerlingen en hun ouders. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Bosatlas en voor woordenboeken. En de leerling is weliswaar geen lesgeld verschuldigd, maar verbruiksartikelen (zoals papier en schrijfbenodigdheden), een rekenmachine, een lineaal of geodriehoek, een mobieltje, een schooltas en gymspullen zijn voor eigen rekening. Al deze dingen zijn noodzakelijk voor volwaardige deelname aan het aangeboden onderwijs- en leersysteem. Waarom zou een huiswerkcomputer niet in dit rijtje thuishoren? Een verschil is dat de andere items uit dit rijtje (afgezien van de gymspullen) zowel thuis als op school gebruikt moeten worden. In dat opzicht hoort de computer niet in dit rijtje thuis, want (zoals uit de eerdere citaten blijkt) kan de leerling niet verplicht worden een laptop of tablet aan te schaffen en naar school toe mee te nemen. En er is ook nog een tweede verschil: dat de prijs van een thuiscomputer plus randapparatuur plus wifi zo hoog is dat de politieke stelling, als zou de deelname aan het funderend onderwijs gratis zijn, wel een lachertje wordt.
schreef:
De gemeente Amsterdam bericht (30/3/2020) dat zij 3.250 chromebooks en 450 wifi-hotspots heeft aangekocht, die via de school worden uitgeleend aan gezinnen die dat nodig hebben. Per gezin wordt vanuit de gemeente maximaal 1 laptop beschikbaar gesteld als de school niet op andere wijze in de behoefte heeft voorzien. Per omgaande verschenen er twee noodkreten op de Amsterdamse website: ik heb twee kinderen en vaak hebben ze tezelfdertijd een laptop of tablet nodig om met hun school te communiceren, dus ik heb die tweede laptop hard nodig, en een oudje op AT5 (https://www.at5.nl/artikelen/200810/hoe-thuisonderwijs-gelijke-kansen-onder-druk-zet-er-zijn-gezinnen-zonder-computer=21/3/2020).
Ook een artikel in het AD (30/3/2020), en in de NRC (30/3/2020), en op Nos Nieuws (30/3/2020), en een oudje op AT5 (21/3/2020).
schreef:
Computable (7/4/2020) geeft een update over de computerleveranties van Sivon.
UPDATE 1: De computerpot van minister Slob is leeg, maar met zijn aanbod heeft hij de vraag van kwetsbare kinderen in het funderend onderwijs bij verre na niet gedekt. Het OCW-beleid schiet structureel tekort (AD 1/5/2020).
UPDATE 2: LISA Westerveld heeft samen met PvdA. PvdD en SP een motie (35300-VIII-163 d.d. 29/4/2020) ingediend, waarin de regering wordt verzocht om de wet Gratis Schoolboeken te moderniseren en daarbij specifiek apparaten zoals laptops en tablets mee te nemen, met als doel dat ieder kind een gelijke toegang heeft tot digitale leermiddelen, ongeacht het inkomen van hun ouders.
UPDATE 3: De gewijzigde, afgezwakte motie (35300-VIII-176) is op 7 mei aangenomen, met alleen de tegenstem van de SGP.
schreef:
SP en GroenLinks hebben Kamervragen gesteld (10/9/2020) naar aanleiding van het Volkskrantartikel ‘Een tablet of laptop eisen van leerlingen − het mag niet, maar scholen komen ermee weg’ (9/9/2020).
UPDATE: De minister heeft geantwoord (9/12/2020).